مشکلات داوطلبان آزمون شنیداری تافل در استنباط معانی تلویحی

Abstract

معنای تلویحی، معنایی است که به صورتِ غیر­ لفظی و غیر مستقیم در تعامل‌های گفتاری بیان می­گردد و درکِ آن، وابسته به دانشِ مشترکِ گوینده و شنونده و آشنایی با زبان آن‌ها از جنبة فرهنگی است. به همین سبب، بررسیِ معنای تلویحی فقط در معناشناسی امکان‌پذیر نیست. همچنین، به دلیل آنکه درکِ آن دشوار است، از مبحث‌های مورد توجه کاربرد­شنا­سی زبان و تحلیل کلام است. ابهام، در استنباط معنایی به وسیلة شنونده، سببِ قطعِ ارتباط و یا پاسخ‌دهی و درک نابه‌جای گفتار می­گردد. در آزمون­های تافل، این نوع معنا در قسمت­های درک مطلب و شنیداری، مورد ارزیابی قرار می­گیرد. بررسیِ پیشینه پژوهش نشان داده­است که داوطلبان ایرانی آزمون تافل، در قسمت شنیداری در مقایسه با داوطلبان آزمون تافل در سایر کشورها، ضعف معناداری داشتند. بنابراین، این پژوهش به بررسی این مسأله از جنبة درک نکردنِ معنای تلویحی بر پایة اصول همکاری در نظریه گرایس (Grice, 1975) پرداخته‌است. شرکت‌کنندگان پژوهش، 62 نفر از دانش‌آموختگانِ دانشگاهِ شهید چمران، پیام نور و دانشگاه آزاد اسلامی بودند که به روش تصادفی طبقه‌بندی انتخاب گردیده و بر پایة آزمون شنیداری تافل به دو گروه قوی و ضعیف گروه‌بندی شدند. در پژوهش، از آزمون تی مستقل، برای تحلیل داده­ها و مقایسه دو گروه بهره گرفته شد. یافته‌ها نشان داد برای آزمون‌شوندگانِ هر دو گروه، تشخیصِ اصلِ ربط از همه ساده­تر بوده و شناساییِ اصل‌های کمیت، شیوه و کیفیت از اصول دیگر دشوار­­تر است. اصل کمیت، بیشترین دشواریِ درکِ معنای تلویحی، در هر دو گروه را ایجاد کرد.

Keywords

• کاربردشناسی زبان
• معنای تلویحی
• اصول گرایس