بررسی امکان استخراج، شناسایی و مقایسه رزین های موجود در چوب و پوست کاج الداریکا با استفاده ازفنون کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی

Abstract

سابقه و هدف: امروزه شناسایی ویژگی های آناتومیکی، شیمیایی، فیزیکی، مکانیکی گونه های مختلف چوبی و صنعتی کشور دارای اهمیت و جایگاه ویژای می باشد. در این میان کاج الداریکا (کاج تهران) یکی از درختانی است که برای ایجاد فضاهای سبز شهری، کاهش آلودگی های شهری و یا توسعه جنگل کاری شهری، حفظ خاک و همچنین توسعه جنگلهای اطراف شهر تهران و یا سایر شهرهای ایران کاشته می شود.رویشگاه طبیعی این گونه در یک منطقه محدود در دشت الدار درجنوب شرقی تفلیس گرجستان و درارتفاع 200تا 600 متراز سطح دریا و به وسعت 550 هکتار می باشد که شرایط اقلیمی آن تشابه زیادی با بسیاری از مناطق خاورمیانه دارد. این تحقیق با هدف شناسایی و مقایسه اجزاء شیمیایی مواد استخراجی موجود چوب و پوست کاج الداریکای دست کاشت انجام شد،مواد و روش ها: در این تحقیق تعداد سه اصله درخت کاج الداریکا دست کاشت بصورت تصادفی از منطقه شهری تهران انتخاب و قطع گردید.از هر درخت سه دیسک تهیه شد و طبق آزمون های استاندارد TAPPI ابتدا آرد چوب و سپس درصد مواد استخراجی آنها اندازه گیری شد. سپس مواد استخراجی توسط حلال استن از آرد چوب جدا سازی وباقیمانده مواد استخراجی به داخل یک ویال شیشه ای منتقل و به آن واکنش گر BSTFA اضافه گردید. نمونه ها به مدت 1 ساعت در حمام بن ماری و دمای 70 درجه سانتیگراد قرار گرفته و برای آنالیز به دستگاه GC-MSتزریق شدند. شناسایی ترکیبات با توجه به دیاگرام زمان بازداری ، محاسبه ضریب کواتز و جدول آدامز انجام شد. یافته های تحقیق: نتایج این تحقیق نشان داد که مواد استخراجی چوب و پوست کاج الداریکا بترتیب 6/3و 17 درصد است . نتایج حاصل از GC-MS نیز نشان داد که در چوب کاج الداریکا 56 ترکیب وجود دارد که 1- فینان ترین کربوکسیلیک اسید (77/31 %)، اسید های رزینی(12/27 %)، پیماریک اسید(61/2 %)، گاما- سیتوسترول(01/1 %) و α-پینن(09/0 %) مهمترین ترکیبات هستند. در پوست کاج دست کاشت نیز 43 ترکیب شناسائی شد که اکتا دکانوئیک اسید(87/15 %)،گاما- سیتوسترول(6/5 %)، اسیدهای رزینی(70/1 %)، آبیتییک اسید(78/0 %) و تترا دکان(98/2 %) به عنوان مهمترین ترکیبات شناسایی شدند. نتیجه گیری: به طور کلی، در پوست و چوب کاج الداریکا 11ترکیب مشترک وجود دارد، که ترکیباتی همانند فینان ترین کربوکسیلیک اسید، رزین اسید های رزینی، گاما- سیتوسترول ، دکانوئیک اسید،دودکان وهگزادکان می تواند نقش زیادی دردوام و مصرف چوب کاج الداریکا داشته باشند. این دسته از ترکیبات غیرقطبی عمدتا شامل ترکیبات آلی اسیدهای چرب و ترکیبات رزینی بوده که در آب نامحلول هستند. این ترکیبات بسته به نوع مصرف چوب می‌توانند اثرات منفی یا مثبتی روی کاربردهای صنعتی چوب داشته باشند. در صنایع تولید خمیرکاغذ به روش‌های اسیدی، به دلیل انحلال کم این ترکیبات در محیط اسیدی، مشکلاتی را در تولید خمیر و کاغذ ایجاد می‌کنند که مهمترین آنها مشکل قیر (Pitch) در تولید کاغذ است. در این حالت، این ترکیبات از طریق پلیمر شدن، ترکیبات تیره رنگ و سنگینی را ایجاد می‌کنند که به صورت لکه‌های سیاهی در کاغذ تولیدی دیده می‌شود.

Keywords

• کاج الداریکا
• زمان ماندگاری
• bstfa
• کروماتوگرافی گازی
• طیف سنجی جرمی