Między mową a od‑mową

Abstract

Tematem artykułu jest problem porozumiewania się człowieka ze zwierzęciem innym niż człowiek, rozważany w kontekście animal studies na tle zróżnicowanej tradycji literackiej. Autor analizuje dwa literackie, biegunowo usytuowane, akty transgatunkowej komunikacji: Sprawozdanie dla Akademii Franza Kafki (1917) oraz Scenę końcową Kornela Filipowicza (1977). Monolog cywilizowanego szympansa lub odmowne milczenie goryli wyznaczają w omawianych opowiadaniach zakres reagowania zwierzęcych bohaterów na opresję uprzedmiotawiającej asymilacji. Obie fikcje za sprawą przyjętych strategii literackich kompromitują człowieka i humanocentryczną perspektywę w obliczu nieprzezwyciężonej (lub pozornie przezwyciężonej) inności.

Keywords

• transgatunkowa komunikacja
• animal studies
• literaturoznawstwo
• Franz Kafka
• Kornel Filipowicz