Edukacyjna Analiza Transakcyjna (Dec 2023)
Zaburzenia osobowości a stany Ja – mediująca rola zdolności do mentalizacji
Abstract
Cel Analiza Transakcyjna stanęła przed ważnym wyzwaniem teoretycznym i empirycznym wskutek zmiany podejścia do zaburzeń osobowości w klasyfikacjach medycznych zaburzeń psychicznych i zachowania DSM-5 i ICD-11. Celem badań było stwierdzenie czy występują związki między używanymi pozytywnie i negatywnie stanami Ja a funkcjonowaniem osobowości i zdolnością do metalizacji oraz sprawdzenie czy zdolność do metalizacji jest mediatorem między głębokością zaburzenia osobowości a nasileniem używanych stanów Ja. Metody Zaburzenie osobowości zbadano przy użyciu Samoopisowej Krótkiej Skali dla Oszacowania Poziomu Funkcjonowania Osobowości dla Zaburzeń Osobowości: Skali Funkcjonowania Ja i Funkcjonowania Interpersonalnego (SIFS, Gamache i in., 2019; polska adaptacja Cieciuch i Strus, 2021), zdolność do mentalizacji Skalą Mentalizacji (MentS, Dimitrijević i in., 2018; polska adaptacja Jańczak, 2021), pozytywne i negatywne stany Ja Kwestionariuszem Stanów Ja (Matkowski, Więcławski, 2016). Badani Zbadano 106 osób w wieku od 18 do 65 lat. Średni wiek osoby badanej wynosił 25,8 lat, największą grupę stanowiły kobiety z niepełnym wyższym wykształceniem. Prawie połowa grupy miała diagnozę psychiatryczną różnych zaburzeń psychicznych lub była w trakcie badan diagnostycznych w kierunku zaburzenia osobowości. Wyniki Stwierdzono istotne związki pomiędzy ogólnym poziomem funkcjonowania osobowości oraz jej dwoma domenami - funkcjonowaniem self i funkcjonowaniem interpersonalnym a nasileniem pozytywnie i tylko nielicznymi negatywnie używanymi stanami Ja. Wystąpiły istotne zależności między ogólną zdolnością do mentalizacji oraz mentalizacji na temat siebie i umysłu innych ludzi a stanem Ja Dorosłego. Nie potwierdziło się założenie o mediacyjnej roli zdolności do mentalizacji między funkcjonowaniem osobowości a stanem Ja Dorosły. Słowa klucze: stany Ja, zaburzenie osobowości, zdolność do mentalizacji
Keywords
