Şiî-İmâmî Kaynaklarda Ebû Hanîfe Algısı ve Yöneltilen Suçlamalar

Abstract

Ebû Hanîfe’nin Ehl-i Beyt’e olumlu bakış açısı olmasına rağmen gerek ilk dönem gerekse sonrakidönem İmâmîyye kaynaklarında Ebû Hanîfe’ye güçlü bir karşı duruş gözlemlenmektedir. Bu karşıtlık,bazen ona lanet okunarak bazen de hakaret içerikli bir kavram olan nâsibî kavramıyla nitelendirilmesiylesonuçlanır. Ebû Hanîfe’nin eleştirilmesinin temel nedeni, dinin anlaşılması ve yorumlanmasındaakla alan açmış olmasıdır. Şiî kaynaklarca “Ali hüküm veriyorsa ben de veririm” şeklinde bir rivayetEbû Hanîfe’ye nispet edilmektedir. Bu rivayet üzerinden Ebû Hanîfe dinde keyfi davranmaklasuçlanmakta, bu durumun dinin anlaşılmasında tek otorite olarak görülen imamlardan kopmayayol açacağı düşünülerek uzak durulması istenmektedir. Dinde rasyonelleşme, rivayetten kopmak veaklın dışında bir otorite arayışını reddetmektir. Bu durum, ontolojisini imamlar üzerine inşa edenŞiîliğin dine bakışıyla ilgili oldukça ciddi bir kopuşu temsil etmektedir. Bu nedenle Şiî kaynaklardaEbû Hanîfe’ye yönelik eleştirilerde sadece onu değil, imamlardan bağımsız hareket etmeyi sonuçlandıracakher türlü düşünceden uzak durulması istenmektedir. İçtihat ve Kıyas’tan uzak durulması da bubakışın bir sonucudur. Bu makalede, Şiî İmâmî kaynaklarda Ebû Hanîfe’ye yönelik eleştirilerindayanakları ve gerekçelerine bakılacak, bunun Şiî düşüncedeki sonuçların incelenecektir. Temel referanslarımızKütübü Erbaa olacaktır.

Keywords

• abu hanifah
• ashab al-hadith
• ahl al-ra’y
• shia
• imamiyyah
• ebu hanife
• ashabulhadis
• ashaburrey
• şia
• i̇mâmîyye