سیاست علم و فناوری (Mar 2012)
بررسی و مطالعه توصیفی وضعیت زنجیره ارزش شرکت‌های نانوفناوری ایرانی
Abstract
هدف این مطالعه بررسی و شفاف سازی وضعیت شرکت‌های فناوری نانو ایرانی مبتنی بر جایگاه آن‌ها در زنجیره ارزش است. به این منظور رفتار کسب و کاری هر کدام از شرکت‌های فناوری نانو در بازه زمانی از ابتدای سال 1387 تا انتهای سال 1389 مورد مطالعه قرار گرفته است. این پژوهش، یک مطالعه توصیفی است که با استفاده از مفهوم زنجیره ارزش، قصد توصیف صنعت در حال شکل‌گیری نانو را دارد. در این تحقیق روش پیمایش طولی مورد استفاده قرار گرفته و در یک تمام شماری، کلیه شرکت‌هایی که به‌عنوان شرکت‌های فعال در حوزه فناوری نانو مورد مطالعه قرار داده است. جهت جمع آوری. داده‌ها، از مصاحبه‌های نیمه ساخت یافته، در سطح شرکت‌های نانو، مشتریان آن‌ها، شرکت‌ها یا سازمان‌های همکار آن‌ها مانند آزمایشگاه‌ها یا مراکز تحقیق و توسعه یا دانشگاه‌ها، مستندات رسمی و غیررسمی شرکت‌ها، مدارک، مکاتبات و گزارش‌های شرکت‌ها استفاده شد. تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد رویکرد کلی شرکت‌ها در حوزه فناوری نانو عرضه محور بوده است تا تقاضا محور. همچنین بعضی از شرکت‌های بالادستی زنجیره، فعالیت خود را به سمت تولید محصول نهایی گسترش داده و به فعالیت در پایین‌دستی زنجیره مشغول شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد وضعیت اقتصادی صنایعی که محصولات خود را با نانو بهینه کرده‌اند، از منظر سودآوری، بازگشت سرمایه و گردش مالی بهتر از شرکت‌های در ابتدا یا میانه زنجیره ارزش است. این مطالعه تصویر مناسبی از فعالیت شرکت‌های فناوری نانو برای سیاست‌گذاران و فعالان کسب و کار فراهم کرده و تقویت شرکت‌های واسطه نانویی و شرکت‌های صنعتی علاقمند به تولید مبتنی بر فناوری نانو و همچنین شراکت‌های راهبردی بین صنعت و شرکت‌های نانویی را توصیه می‌کند.
