مدیریت آب و آبیاری (Jan 2022)
استفاده از دو رویکرد آسیب‌پذیری ذاتی و ویژه برای شناسایی پتانسیل‌های توسعه بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی
Abstract
یکی از ابزارهای مناسب برای شناخت وضعیت توسعه در منابع آب زیرزمینی استفاده از مفهوم آسیب‌پذیری منابع آب زیرزمینی است. از دیدگاه نظری، مفهوم آسیب‌پذیری آبخوان بر دو گونه آسیب‌پذیری ویژه و آسیب‌پذیری ذاتی بوده که بر پایه خصوصیات هیدروژئولوژیکی و آلودگی آبخوان تعریف شده است. در این پژوهش برای ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان سرخون در استان هرمزگان، از شاخص آسیب‌پذیری دراستیک برای ارزیابی آسیب‌پذیری ذاتی و از شاخص کیفی GQI، برای ارزیابی آسیب‌پذیری ویژه آبخوان استفاده شد. نتایج طبقه‌بندی آسیب‌پذیری آبخوان نشان داد که شاخص آسیب‌پذیری ذاتی در بخش جنوبی آبخوان دارای آسیب‌پذیری زیاد بوده و بیشتر گستره آبخوان در کلاس آسیب‌پذیری متوسط است. از سویی، براساس پارامترهای کیفی در چاه‌های منطقه شاخص GQI مورد سنجش و آنالیز قرار گرفت. وزن‌دهی این شاخص نشان داد که پارامتر TDS در منابع آب زیرزمینی دارای بیشترین اهمیت است. پهنه‌بندی کیفی در سطح آبخوان سرخون بیانگر کاهش شاخص و بیان دیگر افزایش غلظت املاح در بخش‌های مرکزی و خروجی آبخوان است. در پایان با نرمال‌سازی دو شاخص آسیب‌پذیری ذاتی آبخوان و آسیب‌پذیری ویژه، شاخص آسیب‌پذیری آبخوان سرخون ارزیابی و محاسبه شد. برآورد شاخص آسیب‌پذیری نشان داد که میزان آسیب‌پذیری در بخش خروجی آبخوان افزایش داشته و این موضوع با جریان آب زیرزمینی نیز همخوانی دارد. به منظور ارزیابی دقت شاخص آسیب‌پذیری کل، از همبستگی این شاخص با غلظت نیترات استفاده شد که نتایج حاکی از دقت آماری 72درصد است.
Keywords
