D-8 EKONOMİLERİNDE YAPISAL DEĞİŞME

Abstract

Bu çalışmada D-8 ekonomilerinin nasıl bir yapısal değişim süreci geçirdiklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ilgili ekonomilerin geçen birkaç on yılda toplam üretim, istihdam ve ihracatlarının sektörel bileşimlerindeki değişmelere odaklanılmıştır. Toplam üretimdeki sektörel değişmeler şöyle gerçekleşmiştir. Tarım sektörünün GSYİH’daki payı İran ve Nijerya hariç, diğer D-8 ülkelerinde sürekli azalan bir seyir izlemiştir. Tarımın GSYH’daki payının en fazla azaldığı ülke Türkiye’dir. Sanayinin GSYİH’daki payı Türkiye ve Bangladeş’te artmaya devam etmekte diğer D-8 ülkelerinde ise dalgalı bir seyir izlemektedir. Türkiye, Bangladeş ve Pakistan’da GSYİH’daki hizmetlerin payı sürekli artarken diğer ülkelerde dalgalı bir seyir söz konusudur. 1980 yılına göre 2018 yılında D-8 ülkelerinde tüketim malları üretiminin toplam imalattaki payı azalmış yatırım malları üretiminin toplam imalattaki payı ise artmıştır. Ancak tüm D-8 ülkelerinde imalatın yarıdan fazlası düşük teknolojiyle üretilen ürünlerden oluşmaktadır. Toplam istihdamdaki sektörel değişmeler ise, şu şekilde gerçekleşmiştir. 1991 yılına göre 2018 yılında tüm D-8 ülkelerinde istihdamda tarımın payı ciddi düzeylerde azalmış ancak tarımdan boşalan işgücü sanayiden daha çok hizmetlere akmıştır. İhracattaki değişmelere bakıldığında ise, 1990 yılına göre 2018 yılında Pakistan dışındaki D-8 ülkelerinin ihracatında imalat ürünlerinin payının önemli oranla arttığı ancak imalat ürünleri ihracatının ağırlığının hala düşük teknolojiyle üretilmiş ürünlerden oluşmaya devam ettiği görülmektedir.

Keywords

• development
• structural change
• developing-8 countries
• kalkınma
• yapısal değişme
• d-8 ülkeleri