ارزیابی تأثیر شکاف جنسیتی بر عمل‌کرد محیط‏زیستی در کشورهای منتخب جهان

Abstract

جنسیت به‌منزلة یکی از عوامل مهم حفاظت از محیط‏زیست به رسمیت شناخته‏ شده است. با وجود این، هنوز ادغام جنسیتی در برنامه‏ریزی‏ها و سیاست‏گذاری‏ها به‏منزلة یک گزینة فرعی و هدردادن بودجه در نظر گرفته می‏شود. تحقیق حاضر، با بهره‏گیری از داده‏های مجمع جهانی اقتصاد و دانشگاه ییل و با استفاده از روش‏ خوشه‏بندی میانگین کا و رگرسیون حداقل مربعات معمولی در چارچوب نظریة متابولیسم جمعیت طی سال‏های 2014 تا 2020، به ارزیابی تأثیر ابعاد چهارگانة شکاف جنسیتی بر عمل‌کرد ‏محیط‌زیستی کشورهای منتخب جهان می‏پردازد. نتایج خوشه‏بندی فضایی نشان داد کشورهای جنوبی و میانی قارة افریقا و جنوب آسیا در خوشة 1 با پایین‏ترین مقادیر فرصت و مشارکت اقتصادی، بهداشت و بقا، دست‌یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی قرار دارند. ازاین‏رو، ابتدا باید ابعاد دست‌یابی تحصیلی و بهداشت و بقا را مدنظر قرار دهند. خوشة 2 با مقادیر متوسط در امریکای جنوبی، آسیای شرقی، خاورمیانه و اروپای شرقی برای رسیدن به عضویت در خوشة 3 و همچنین خود خوشة 3 در کشورهای اروپای غربی، امریکای شمالی و استرالیا برای حفاظت بیشتر از محیط‏زیست باید بر دو بُعد فرصت و مشارکت اقتصادی و توانمندسازی سیاسی زنان تأکید کنند. علاوه بر این، نتایج رگرسیون حداقل مربعات معمولی چند‌متغیره نشان داد که ابعاد شکاف جنسیتی 41‌درصد از نوسانات عمل‌کرد محیط‏زیستی کشورهای منتخب را تبیین می‏کند؛ بنابراین، می‏توان گفت که عمل‌کرد ضعیف محیط‌زیستی‏ در کشورهای آسیایی، افریقایی و امریکای جنوبی ناشی از شکاف جنسیتی است. علاوه بر این، دو بُعد دست‌یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی زنان مهم‏ترین مؤلفه‏های اثرگذار بر عمل‌کرد محیط‏زیست‌اند.

Keywords

• خوشه‏بندی فضایی
• رگرسیون حداقل مربعات معمولی
• شاخص عمل‌کرد محیط‏زیست
• شکاف جنسیتی
• متابولیسم جمعیت