Kocatepe İslami İlimler Dergisi (Jun 2021)
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Empati Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi
Abstract
Bu çalışmada, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin empatik eğilimleri bazı değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırmada, DKAB öğretmenlerinin empati kurma düzeylerini yaş, cinsiyet, meslekteki kıdem, mesleğe karşı tutum, mesleki yeterlilik açısından kendini yeterli görme durumu ve empati ile ilgili hizmet içi eğitime katılma durumu gibi değişkenler açısından incelemek amaçlanmaktadır. Araştırma, “Tarama” modellerinden “Betimsel Tarama” modeline uygun olarak yapılmıştır. Araştırma grubu, Çorum il merkezindeki ortaokul ve liselerde görev yapan 107 öğretmendir. Empatik eğilimi, ortaokul ve lisede görev yapan DKAB öğretmenlerinden oluşan örneklem üzerinde ele alıp incelemek ve bu konu ile ilgili bilgi birikimine bir katkı sağlamak çalışmanın nedenleri arasındadır. Öğrencilerin toplum içerisinde görev ve sorumluluklarının bilincinde ahlaklı birer birey olma alışkanlıklarının verildiği DKAB dersini okutan DKAB öğretmenlerinin empatik eğilime sahip olmaları eğitimin ve öğretimin kalitesini olumlu etkileyecektir. Araştırmanın bir diğer nedeni, DKAB öğretmenlerinin empati kurma düzeylerini öğrenmenin din eğitimi ile birlikte eğitimin kalitesine katkısı ve ihtiyaç durumunda alınması gereken önlemler hakkında fikir vermesidir. Bu ve benzeri çalışmalar, öğretmen yeterliliklerini geliştirme politikalarına ve yeni yaklaşımlara da ışık tutabilir. Araştırmanın verileri, araştırmacının hazırladığı “Kişisel Bilgi Formu” ve Dökmen’in “Empatik Eğilim Ölçeği” (EEÖ) ile elde edilmiştir. Çalışmada Dökmen’in geliştirdiği 20 maddelik Empatik Eğilim Ölçeğinin “Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayısı” .83 olarak bulgulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 25.0 istatistik programıyla değerlendirilmiştir. Çalışma sonunda öğretmenlerin empatik eğilim düzeylerinin oldukça uygun düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yaş değişkeni bağlamında; empatik eğilim puan ortalaması öğretmenlerin yaşlarının artmasına paralel olarak yükselse de puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Katılımcıların % 51.40'ı kadın, % 48.60'ı erkektir. Ortalama empatik eğilim puanı, kadın öğretmenlerde erkek öğretmenlere göre daha yüksek olmasına rağmen puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur. DKAB öğretmenlerinin mesleki kıdemleri arttıkça empatik eğilim ölçeği puanlarının da arttığı görülse de grupların puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Mesleklerinden memnun olma durumu arttıkça DKAB öğretmenlerinin empati kurma düzeylerinin de arttığı görülmüştür. Mesleğinden memnun olan öğretmenlerin oluşturduğu grubun empatik eğilim puan ortalaması ile mesleğinden kısmen memnun olan grubun puan ortalaması arasında mesleğinden memnun olan grup lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. DKAB öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algıları arttıkça empatik eğilim ölçeğinden aldıkları puanlarının da arttığı görülmüştür. Buna göre, söz konusu farklılığın mesleki yeterlilik bakımından kendilerini yeterli gören katılımcılar ile kendilerini kısmen yeterli görenler arasında, mesleğinde kendini yeterli gören grup lehine anlamlı farklılık bulunduğu belirlenmiştir. DKAB öğretmenlerinin hizmet içi eğitime katılma durumları ile empatik eğilim düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Empati ile ilgili hizmet içi eğitim faaliyetine katılmış DKAB öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin katılmayanlardan daha yüksek düzeyde olduğu bulgulanmıştır. Bulgular; empati ile ilgili hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılmanın DKAB öğretmenlerinin empatik eğilimleri üzerinde önemli ve anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Mesleğinden memnun olmayan, kısmen mesleki yeterliliğe sahip olan ve daha önce hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılmamış öğretmenlere daha empatik olabilmeleri için bu konuda hizmet içi eğitimler verilmelidir. DKAB öğretmenleri derslerinde yalnızca bilgi aktarmakla kalmamalı, öğrenme sürecindeki psikolojik, duygusal faktörlerin farkında olmalı ve sadece okulu değil hayatın tamamını dikkate almalıdırlar. Öğrencilerin problemlerine çözüm önerileri sunabilen ve empati yapabilmeyi becerebilen nitelikli DKAB öğretmenlerine ihtiyaç vardır. Bu amaçla, Millî Eğitim Bakanlığı, DKAB öğretmenleri için gerekli çalışmaları yapmalıdır.
Keywords
