فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان

Abstract

مقدمه: از منظر روانشناسی معاصر، تنظیم هیجان یکی از مؤلفه‌های اصلی سلامت روان محسوب می‌شود و نقص در آن، با گستره‌ای از اختلال‌های روانی همراه است. بررسی فرایندها و مداخله‌هایی که به تنظیم هیجان موفق کمک می‌کنند، در دو دهه گذشته محور پژوهش‌های متعددی بوده‌اند و در این میان مداخله‌های مبتنی بر ذهن آگاهی با توجه به ماهیت خاص و تأکید بر هیجان‌ها در این حوزه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار گشته‌اند.روش: پژوهش حاضر، باهدف ترکیب مطالعات انجام‌شده در زمینه مداخله‌های درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان به شیوه فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری شامل پژوهش‌های مرتبط، تمام متن و در دسترس بود که به‌صورت مقاله، پایان‌نامه و طرح پژوهشی در بین سال‌های 1390 تا 1400 در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر کشور منتشرشده‌اند. بر اساس ملاک‌های ورود و خروج و نیز تحلیل حساسیت 214 اندازه اثر از 61 مطالعه اولیه توسط نرم‌افزار CMA موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: نتایج نشان داد مداخله‌های درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی تأثیر معنا‌داری بر راهبردهای تنظیم هیجان دارد و اندازه اثر خلاصه مدل تصادفی 22/1 بود و مداخله درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در بین راهبردهای ناسازگار تنظیم هیجان بر مؤلفه نشخوار فکری و بین راهبردهای سازگار تنظیم هیجان بر مؤلفه باز ارزیابی بیشترین تأثیر را داشته است. همچنین نتایج نشان داد؛ جنسیت آزمودنی‌ها تأثیری بر میزان اثربخشی مداخله‌ها نداشته است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج فراتحلیل تحقیقات انجام‌شده در مورد تأثیر مداخلات درمانی ذهن آگاهی بر تنظیم هیجان نشان داد|؛ این روش مطابق جدول تفسیر اندازه اثر کوهن به معنی اندازه اثر بالاست و در بهبود فرایند تنظیم هیجان مؤثر است. بنابراین، ارائه برنامه‌هایی در راستای آموزش، رشد و ارتقاء مهارت ذهن آگاهی به افراد جامعه، ضرورتی است که باید بیش‌ازپیش مورد ملاحظه قرار گیرد.

Keywords

• فراتحلیل
• درمان ذهن آگاهی
• تنظیم هیجان