شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های بالندگی پژوهشی به‌منظور طراحی مدل مفهومی (مورد مطالعه؛ اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه)

Abstract

هدف: بالندگی پژوهشی اعضای هیأت علمی به‌عنوان مکانیسم کیفیت بخشی به نیروی‌های مولد علم، عملکرد و اثربخشی دانشگاه را ارتقاء بخشیده و نقش آن را به‌مثابه مجموعه متولی جنبه‌های مختلف جوامع برجسته می‌سازد. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های بالندگی پژوهشی به‌منظور طراحی مدل مفهومی در بین اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه بود.مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی بود و براساس رویکرد پدیدارشناسی انجام یافته است. جامعه پژوهش شامل تمامی اعضای هیأت علمی دانشگاه ارومیه که سابقه فعالیت در پست‌هایی چون ریاست دانشکده، ریاست دانشگاه، مدیریت پژوهش دانشگاه و دانشکده، سردبیری مجله ISI یا مجله علمی-پژوهشی فعالیت داشتند. 20 نفر از جامعه پژوهش به‌عنوان نمونه از طریق نمونه‌گیری هدفمند مبتنی بر گلوله برفی انتخاب شدند. این تعداد براساس اشباع نظری داده‌ها تعیین شدند. بدین معنی که نمونه‌گیری تا زمانی ادامه یافت که نظریه‌ها و دیدگاه‌های جدیدتری توسط گروه نمونه مطرح نشد. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه سازمان‌یافته بود که به صورت قیاسی پیاده شد. برای حصول اطمینان از روایی پژوهش، اقدامات زیر انجام شد: تحلیل و بازبینی مقوله‌های کیفی توسط صاحب‌نظران و اساتید حوزه علوم انسانی در دانشگاه ارومیه، و روش بازخورد مشارکت‌کننده که ارائه تفسیرها و تحلیل‌ها به مشارکت‌کنندگان برای اصلاح و ویرایش بود. شایان ذکر است که برای افزایش اعتبار یافته‌های پژوهش، برخی نقل قول‌های مستقیم از مشارکت‌کننده‌ها نیز در متن مقاله ارائه شده است.بحث و نتیجه‌گیری: تحلیل داده‌ها همزمان با مصاحبه‌ها و استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از نرم‌افزار تحلیل داده‌های کیفی مکس کیودی ای(Maxqda) نسخه 12 صورت گرفت. برای کدگذاری مقوله‌ها، ابتدا کدگذاری باز(کدگذاری آغازین و بدون محدودیت داده‌ها) در دستور کار قرار گرفته است. برای انجام این کدگذاری، متون (مصاحبه‌های پیاده شده و یادداشت‌های میدانی) را خط به خط خوانده شده و پاره‌ای از آن‌ها را که بیانگر یک مقوله‌اند، در یک جای گرفته و مقوله‌ها نام‌گذاری شده‌اند. در مرحله بعد، کدها و مقوله‌های ساخته شده نزدیک به هم را با استفاده از روش کدگذاری محوری در هم ادغام شده و کدگذاری نهایی به شکل انتخابی و گزینشی استخراج شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که 72 کد باز شناسایی شده در این پژوهش در 13 دسته کد محوری قرار گرفت که عبارت‌اند از دانش روش‌شناسی، دانش تخصصی، دانش سازمانی. مهارت‌های حرفه‌ای پژوهش، مهارت‌های مدیریتی، مهارت‌های فناوری اطلاعاتی و ارتباطی. حقوق مشارکت‌کنندگان، حقوق مالکیت فکری، پرهیز از رابطه-گرایی، عدم دستکاری در تحقیق. روانشناختی و شناختی و نگرش. در نهایت مقوله‌های پژوهش حاضر بالندگی پژوهشی اعضای هیأت علمی در چهار بعد دانش، مهارت، اخلاق در پژوهش، ویژگی‌های فردی تحلیل و مدل نهایی ارائه شد.

Keywords

• بالندگی اعضای هیأت علمی
• پژوهش
• شایستگی
• آموزش عالی