هنر و تمدن شرق (Mar 2020)
پیوند زیرساخت‌های آبی سنتی و نظام محله‌ای در شهرهای ایران؛ ساختارشهری و زیرساخت آبی در شهر سمنان
Abstract
زیرساخت آبی سنتی شهر سمنان از نمونه‌های منحصربه فرد پیوند شبکه آبی با ساختارشهر در ایران به شمار می‌رود و فرصتی مغتنم در خوانش وجوه مختلف پیوند زیرساخت‌های آبی با ساختارهای شهری در ایران را مهیا می‌سازد. شناخت وجوه پنهان و پیدا این پیوند چندوجهی، در بازتعریف نقش زیرساخت‌های آبی در ساختارهای شهری در شهرهای امروز ایران مورد توجه قرارگیرد. این نوشتار با مطالعه نمونه موردی سمنان، به سوال از نحوه شکل‌گیری و توسعه زیرساخت‌های آبی سنتی در انطباق با ساختارهای محله‌ای شکل‌دهنده به شهرهای ایرانی، و به صورت ویژه بر نقش پیوندهای فیزیکی و فرافیزیکی برآمده از روابط محله‌ای در شکل‌گیری زیرساخت‌های آبی در سمنان می‌پردازد. به این منظور با رجوع به مستندات تاریخی و مطالعات معاصر درباب ساختارشهر سمنان و سیستم تقسیم آب سنتی این شهر، به شیوه تاریخی به شناسایی وجوه مختلف پیوند ساختار شهرتاریخی سمنان با زیرساخت آبی سنتی این شهر می‌پردازد. نتایج مطالعات نشان می‌دهد که پیوند دوجانبه میان شهر و زیرساخت آبی در سمنان به صورت ویژه از نظام محله‌ای شکل‌دهنده به شهر پیروی می‌کند. سیستمی که از مدیریت پایین به بالا ساختارهای فیزیکی فراتررفته و به صورتی چند وجهی با ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهر پیوند می‌خورد. این پیوند به صورت ویژه در مقیاس محلات شهری و زندگی فردی و جمعی ساکنین محلات شهری، نظام محله‌ای حاکم بر شهر را بر زیرساخت آبی نیز جاری ساخته و زمینه بقا و حفظ این زیرساخت سنتی را فراهم ساخته است.
Keywords
