منظر (Mar 2020)
به‌دنبال زندگی امروز در باغستان سنتی قزوین، تحلیل طرح پارک ملا خلیلا
Abstract
باغستان سنتی قزوین متشکل از باغ‌هایی عموماً مثمر است که در گذشته دورتادور شهر قزوین قرار گرفته بودند. این باغ‌ها با بیش از هزار سال قدمت و2500 هکتار مساحت امروزه قزوین را در سه جهت شرق، جنوب و غرب احاطه کرده است. یکی از ارجاعات تاریخ مکتوب در این مورد «سفرنامۀ ناصر خسرو» است که نشان‌دهندۀ سبقۀ تاریخی این مجموعه‌باغ‌هاست که با ویژگی‌های منحصربه‌فرد فنی، جغرافیایی، هیدرولوژی، فرهنگی و هویتی، برای قرن‌ها محدوده و مرز شهر قزوین را تعریف کرده و برای شهر نقشی حیاتی و هویتی داشته‌اند.گسترش بی‌رویۀ شهر قزوین در دهه‌های اخیر به هویت و قلمرو باغستان سنتی قزوین صدمات فراوانی زده است و باغستان سنتی قزوین را در معرض تهدید و تخریب قرار داده است. عواملی مانند توسعۀ شهر، افزایش جمعیت، افزایش قیمت زمین، دگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی، احداث سایت دفن زباله و البته رویکرد اشتباه مدیریت شهری باعث این تخریبات شده است. نداشتن عملکرد و کاربندی هماهنگ و معاصر با زندگی مردم و نبودن برنامه‌ای جامع در تعریف عملکرد متنوع برای این قطعات شهری موجب نابودی، خشک‌شدن، تغییر کاربری و از هم پاشیدن این زیرساخت سبز و حیاتی شهر قزوین شده است.پارک «ملا خلیلا» در باغستان سنتی شهر قزوین یکی از معدود تلاش‌های شهرداری قزوین است که هدفش احیای باغستان سنتی و مهیاسازی آنها برای حضور در زندگی مدرن شهروندان قزوین با نیازهای زندگی مدرنشان بوده است. این پارک در سال 1394 افتتاح شد و اکنون روزانه مورد استفادۀ مردم شهر قزوین قرار می‌گیرد. مقالۀ حاضر تلاش می‌کند تا میزان پیوستگی و وفاداری طرح این پارک به باغستان سنتی قزوین را که امروز به‌عنوان نمونه‌ای پایلوت برای دخل و تصرف باززنده‌سازی باغستان قزوین مورد توجه است، در سنجش با ساختارها و الگوهای سنتی باغستان مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
Keywords
