هنر و تمدن شرق (Nov 2018)
بازنمایی هویت معاصر ایرانی- اسلامی درهنر معاصر ایران
Abstract
در سال‌های اخیر هنر معاصر ایران بیش از پیش مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. بی‌شک موفقیت هنرمندان ایرانی در حراج‌های اخیر و برگزاری نمایشگاه‌های متعدد در اروپا و آمریکا در فرایند جهانی‌شدن هنرمعاصر ایران مؤثر بوده است. در این میان از آنجایی که ملیت و مذهب دو عامل مهم در ایجاد هویت متمایز برای فرد هستند و هویت او را در برابر هویت دیگری بر می‌سازند، هنرمند ایرانی برای تداوم حضور و موفقیت در عرصه جهانی، بر هویت ملی و مذهبی خویش تأکید می‌کند تا نزد مخاطب غربی شناسایی شود.از سوی دیگر مخاطب غربی نیز همین عناصر را عامل تمایز خود و آن دیگریِ شرقی قلمداد کرده و به واسطه همین ویژگی‌های هویتی، هنرمند ایرانی را شناسایی می‌کند و او را در عرصه جهانی می‌پذیرد. لذا هنرمند ایرانی برای دیده‌شدن و مورد توجه قرارگرفتن نزد وی و در نتیجه بازار جهانی، این عناصر هویتی را در اثرش بازنمایی می‌کند. بدین ترتیب هنرمندان ایرانی برای هرچه سریع‌تر وارد‌شدن به چرخه فروش و مبادلات، گوشه چشمی به فرم و محتوای آثار موفق در بازار حراجی‌ها دارند؛ یعنی بخش عمده‌ای از همان آثاری که پیشتر از قِبَل استفاده از عناصر آشنای ملی - مذهبی در بازار موقعیتی برای خود دست و پا کرده‌اند. آنچنان‌که در بسیاری از آثار، استفاده از عناصر یادشده توسط هنرمند نه برمبنای ارتباط ساختار فرمی و محتوایی بلکه به جهت تزریق نشانه‌هایی یادآور مفاهیم ملی و یا مذهبی به‌منظور جلب توجه مخاطب است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است و اطلاعات مورد نظر به شیوه کتابخانه‌ای جمع آوری شده است.
Keywords
