Arnavutluk’un Ergiri (Gjırokaster) İlindeki Tekkeler

Abstract

Arnavutluk 1385 yılından itibaren, bağımsızlığını kazandığı 1912 yılına kadar Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Bu süre zarfında Osmanlı kültürü ve mimarisiyle yoğun bir etkileşim içerisine girmiş, gerek dil gerekse yaşayış tarzı bakımından birçok özelliğini alarak kendi potasında eritmiştir. Bu değerlerin içerisinde artık adı Arnavutlukla birlikte anılan Bektaşilik de yer almaktadır. Türkiye’de tekke ve zaviyelerin kapatıldığı 1925 yılından sonra kurulan Dünya Bektaşilik Merkezi’nin (Kryegjyshata Boterore Bektashiane) Arnavutluk’un Tiran şehrinde konumlanması bunun en büyük göstergesidir. Arnavutluk’un bugünkü sınırları dâhilinde güneyde yer alan Ergiri ili 1430 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bu makale çerçevesinde Ergiri ilinin Osmanlı yönetiminde kaldığı süre boyunca il sınırları içerisinde inşa edilmiş olan tekkeler konu edilecektir. Bu kapsamda öncelikle yayımlanmış kaynaklar ele alınmış ve bölgede günümüze ulaşabilen tekkeler tespit edilmiştir. Ardından ise Başbakanlık Osmanlı Arşivi taranarak günümüze ulaşamamış tekkelerin tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler neticesinde varlığına dair belge ve bilgiler bulunan 43 tekkeden 1‘inin günümüze orijinal haliyle ulaşabildiği, 7 tekkenin yıkılarak yeniden inşa edildiği veya zaman içerisinde yapılan değişikliklerle asli durumunu yitirdiği, geriye kalan 35 tanesinin ise hiçbir kalıntısının günümüze ulaşamadığı anlaşılmıştır. Metinde öncelikle günümüze ulaşan Koştan Köyü Tekkesi’nin kısa bir tanımı yapılmış, ardından günümüze asli haliyle ulaşamadığı tespit edilen tekkeler hakkında eldeki veriler değerlendirilerek orijinal durumları hakkında çıkarımlarda bulunulmaya çalışılmıştır. Binaların fiziksel durumlarına dair bilgiler verildikten sonra bu tekkelerin tarikatlar arasındaki dağılımı incelenmiş ve Ergiri gibi küçük bir bölgede neden bu kadar çok tekke inşa edildiğinin sebepleri üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Arnavutluk, Ergiri, Bektaşilik, Tekke.