پایش راهبردهای زبانی ایران‌هراسی در خبرگزاری العربیّه با تکیه بر نظریه چارچوب‌سازی انتمن و مربع ایدئولوژیک ون‌دایک

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای زبانیِ منجر به پدیده ایران‌هراسی در شبکه العربیه، انجام گرفته‌است. به این ‌منظور، دو نظریه چارچوب‌سازی انتمن (Entman, 2014) (بازنمایی اهداف مؤلف از متن با استفاده از روش‌های تفسیری و بازنمود محتوای پنهان با دلالت‌های ضمنی متن و تفسیر آن) و مربع ایدئولوژیک ون‌دایک (Van Dijk, 2005) (تقویت نکته‌های مثبت و نادیده‌انگاری نکته‌های منفی گروه خودی و تقویت نکته‌های منفی و نادیده‌انگاری نکته‌های مثبت گروه غیر خودی) انتخاب شد. سپس، 20 متن در بازه جولای تا دسامبر 2021 در خبرگزاری العربیّه از ژانر تحلیل سیاسی با موضوع‌های مسائل ایران و با هدف تبیین راهبرد‌های زبانی این خبرگزاری در فرآیند چارچوب‌سازی رسانه‌ای بررسی شده‌است. در اجرای نظریه‌ها، توجه اصلی بر تحلیل راهبردها و تکنیک‌های زبانی بوده و کوشش شد تا اندازة ممکن از نقد سیاسی پرهیز شود تا یافته‌های پژوهش مبتنی بر مبانی علمی ‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد معرفی ایران به‌عنوان تهدیدی برای امنیت منطقه، مداخله‌گری در امور داخلی کشورها، ایستادگی در برابر خواست ملت‌ها، روحیة استعمارگری و تأکید بر همسوسازی کشورهای اسلامی علیه ایران مهمترین چارچوب‌های العربیّه بوده‌است. العربیّه همچنین برای جبران کمبود ادلّه و اسناد قطعی و غیر قابل مناقشه برای گزاره‌های خبری و تحلیلی خود به استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های اقناع رسانه‌ای و بهره‌گیری از ظرفیت ادبی زبان عربی برای سودهی به مخاطب عرب در راستای اهداف و سیاست‌های رسانه‌ای خود پرداخته‌است. در کاربست راهبردهای زبانی، بیشترین سهم به قطبی‌سازی، فاصله‌گذاری، هم‌معنایی، پیش‌انگاشت، هم‌دلی و اغراق تعلق دارد که چگونگی برگزیدن آن‌ها برای چارچوب‌های مختلف هوشمندانه بوده و با هدف‌های العربیّه هماهنگی دارد. در مقابل، هرگونه کنش‌گری منفی از سوی عربستان با سانسور روبه‌رو شده و گفتمان سکوت دربارة نقاط منفی گروه خودی بر این رسانه حاکم است.

Keywords

• چارچوب‌سازی
• راهبردهای زبانی
• تحلیل گفتمان خبری
• چارچوب‌سازی رسانه‌ای انتمن
• مربع ایدئولوژیک ون‌دایک
• العربیّه