Kapadokya Bizans Kiliselerinde “Boş Mezar Başında Kadınlar” Sahnesi

Abstract

Hristiyan teolojiside İsa’nın Dirilişi’ne işaret eden ilk sahne “Boş Mezar Başında Kadınlar” sahnesidir. Kronolojik olarak İsa’nın Gömülmesi’nden sonra ve Chairete’den önce gerçekleşmiş olan bu sahnenin ikonografisinde dört temel unsur karşımıza çıkar. Bunlar, taşıdıkları mür kaplarıyla İsa’nın mezarına gelen Mürlü Kadınlar (Myrophoroi), Mürlü Kadınları karşılayan bir melek, meleğin işaret ettiği kutsal mezar ve mezarın yanında duran askerlerdir. Kapadokya’da Mürlü Kadınlar iki veya üç kadınla temsil edilir. Teolojide adları Mecdelli Meryem, Yakup’un annesi Meryem ve Salome olarak geçer. Bazı Bizans kaynakları boş mezardaki kadınlar arasında Meryem Ana’nın da bulunduğuna dair atıfta bulunsa da bu durum Kapadokya resmine yansımamıştır. Sahnenin merkezinde bir melek, sağında ise kutsal mezar tasviri yer alır. Erken Hıristiyan sanatında İsa’nın mezarı genellikle rotond biçimlidir. Ancak Kapadokya örneklerinde edikül formun ağırlıklı olduğu görülür. Bununla birlikte erken Bizans örneklerinde İsa’nın mezarının boş olduğu vurgusu hacimli tasvir edilen mezar yapısıyla verilir. Kapadokya’da ise bunun yerini daha küçük bir mezar alır. Mezarı işaret eden melek ise merkezi konumda oldukça hacimli şekilde tasvir edilir.

Keywords

• bizans
• kapadokya
• duvar resmi
• mürlü kadınlar
• boş mezar