Okrutna pobożność

Abstract

Celem artykułu jest omówienie wybranych przedstawień ikonograficznych ofiary Ifigenii występujących w sztuce starożytnej Grecji i Rzymu w kontekście literackim i kulturowym. Całość tekstu została podzielona na dwie części oraz dopełniona materiałem ilustracyjnym. Pierwsza część analizuje pięć wyobrażeń plastycznych poświęconych ofierze Ifigenii w tradycji greckiej. Są to na ogół sceny zachowane na wazach z V/IV w. p.n.e. Druga część ukazuje recepcję i transformację tych przedstawień w sztuce rzymskiej na trzech wybranych przykładach datowanych na I w. p.n.e. – I w. n.e. Jednym z zamysłów autorki było ukazanie literackich inspiracji omawianych przedstawień. Mit o Ifigenii stanowił bowiem źródło inspiracji dla wielkich dramatów greckich Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa oraz wpływał pośrednio przez tragików na artystów pracujących w glinie, marmurze i kamieniu. Przedstawienia plastyczne nawiązujące do mitologii greckiej były szeroko rozpowszechnione w sztuce rzymskiej: rzeźbie, reliefie, mozaice, malarstwie. Wynikało to z fascynacji literaturą, paideią i retoryką Hellady. Tradycja grecka miała również wpływ na rzymskie postrzeganie zaświatów, stąd znajdowała też odbicie w sztuce funeralnej. Czyny greckich herosów podkreślały cnoty rzymskich obywateli, takie jak pietas, virtus i concordia.

Keywords

• Ifigenia w sztuce
• mit o Ifigenii
• ofiara Ifigenii
• dramaty Eurypidesa
• krwawa ofiara