Öğretmen Adaylarının Akademik Erteleme Davranışlarının Farklı Kişisel Değişkenlere Göre İncelenmesi: Ahi Evran Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Örneği

Abstract

Zaman yönetiminde başarılı olamayan insanların işlerini erteleme eğiliminde oldukları söylenebilir. Erteleme davranışı öğrenme ortamında öğrenci başarısını olumsuz etkileyen önemli faktörlerden birisidir. Genel olarak erteleme, görevleri gereksiz yere ve kişide rahatsızlık oluşturacak şekilde geciktirme eylemi olarak tanımlanmaktadır. Erteleme davranışı için farklı sınıflandırılmalar yapılmaktadır. Bu sınıflamalardan birisi de akademik ertelemedir. Akademik erteleme eğilimde olan yükseköğretim öğrencilerinin akademik başarıları düşmektedir. Bu araştırmanın temel amacı İslami İlimler Fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının hangi düzeyde olduğunu tespit etmek ve bazı değişkenlere göre farklılaşma durumunu belirlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için tarama modeli tercih edilmiş ve nicel araştırma tekniğine uygun olarak veriler toplanmıştır. Veri toplamak ve katılımcıların akademik erteleme davranışını ölçmek üzere Ocak ve Bulut tarafından 2015 yılında geliştirilen Akademik Erteleme Davranışı Ölçeği (AEDÖ) kullanılmıştır. Ölçeğin uygulanması için ölçeği geliştiren araştırmacılardan ve ilgili üniversitenin etik kurulundan izin alınmıştır. Araştırma katılımcılarını 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında Ahi Evran Üniversitesi İslami İlimler Fakültesinde öğrenim görmekte olan bütün sınıf düzeylerinden 231 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma sonunda katılımcı öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının “düşük” düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Akademik erteleme ölçeği alt boyutları ile verilerin analizinde “Öğretmenlere İlişkin olumsuz algı” alt boyutu ortalamalarının diğerleri arasında en yüksek puana sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmen adayları ile ilgili kişisel değişkenler açısından verilerin değerlendirilmesinde cinsiyet, öğrenim görülen sınıf düzeyi ve mezun olunan ortaöğretim çeşidi yönünden anlamlı bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak akademik başarı, fakülteden memnuniyet durumu ve okulu tercih nedeni bakımından bazı farklılıklar olduğu ortaya çıkmıştır. Buna göre akademik başarısı yüksek, fakülteden memnun olan ve fakülteyi kendi isteği ile tercih eden öğretmen adaylarının akademik erteleme düzeyi diğerlerinden daha düşük çıkmıştır. Bu bulgular ışığında öğretmen adaylarının akademik erteleme davranışlarının azaltılması ve etkili zaman yönetimi için fakülte genelinde rehberlik faaliyetleri düzenlenebilir. Öğretim ve değerlendirme süreçlerinde motivasyon artırıcı etkinliklere yer verilmesi de akademik erteleme davranışının azaltılmasında etkili olabilir.