Cumhuriyet İlahiyat Dergisi (Jun 2022)
Tarımsal Üretim Problemlerinin Çözümünde Dini Tutum ve Davranışların Analizi
Abstract
Antalya özelinde kırsal yaşam ve tarımsal faaliyette dinsel tutum ve davranışların analiz edildiği çalışmada tarım algıları, tarımsal üretim problemleri ve dini tutumlar ölçekleri bağlamında tarımsal faaliyette bulunan çiftçilerin eylem ve tutumları üzerinden dinsel zihniyetlerinin analizi yapılmıştır. İnsan, en temel fizyolojik ihtiyacını karşılamak için toprağı işlemekte ve bu işleme süreçlerindeki aşamalar ise insanlık tarihinin gelişim merhalelerini oluşturmaktadır. Makineleşmeyle birlikte yapısal bir dönüşüm geçiren çiftçilik, bugün üretim-sağlık denkleminde en çetrefilli dönemini yaşamaktadır. Dünyadaki sürekli artan nüfus, ürünlerin çok üretilmesinin yanında çeşitlendirilmesi gerektiğini de doğurmuştur. Bu ise beraberinde tohumların ıslahını, toprağın analizini, üretim sürecindeki ilaçlamayı geleneksel formdan modern bir forma taşımış, ürün ve üretene yönelik güven problemini ön plana çıkartmıştır. Dini tutumların tarımsal üretim problemlerinin çözümüne etkisi nedir? sorusunu merkeze alan çalışmamızda veriler, Antalyalı çiftçiler ile yüz yüze görüşülerek anket yoluyla elde edilmiş ve tarım algısı, tarımsal üretim problemleri ve dini tutum şeklinde üç ölçek geliştirilmiştir. Tarım algısı ölçeği, çiftçilerin toprak, meslek ve teknoloji algıları üzerinden üç boyutla ele alınırken dini tutum ölçeği kader, halk inanışları, geleneksel uygulamalar ve fıkhî kurallar üzerinden dört boyutla ele alınmıştır. Tarımsal üretim problemleri ölçeği ise tek boyutlu olarak ele alınmıştır. Her üç ölçek özelinde toplanan veriler standart sapma ve ortalama, yapısal eşitlik modellemesi (YEM) tekniklerinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli çerçevesinde dört hipotez geliştirilmiş ve bu hipotezler doğrulanmıştır. Yapısal Eşitlik Modeli verilerine kader algısı, tarım algısındaki varyansın %17’sini ve dini tutum algısındaki varyansın da %12’sini açıklamaktadır. Tarım algısı, üretim problemlerindeki varyansın %31’ini açıklarken dini tutum algısı ise üretim problemlerindeki varyansın %6’sını açıkladığı görülmektedir.
Keywords
