Journal of Philosophical Investigations (Mar 2024)
نسبت خیال و والا در زیباشناسی کانت
Abstract
مفهوم والا دارای سابقه طولانی است که معمولا به یونان باز می‌گردد؛ اما برخی اندیشمندان و فیلسوفان دوران جدید چالشی به وجود آوردند که والا را ذیل مباحث زیباشناسی قرار دهند. کانت نیز ناظر به فلسفه خود والا را ذیل مباحث زیباشناسی مورد بحث قرار می‌دهد. در بحث والا خیال از اهمیت ویژهای برخوردار است و برای فهم آن در فلسفه کانت می‌بایست به پیشینه آن توجه کرد؛ پیشینه‌ای که نشان می‌دهد در اندیشه کانت خیال بحث پیچیده‌ای است. در نقد نخست خیال در مشارکت فاهمه و حس عمل می‌کند و نتیجه آن در تفاسیر رایج سبب معرفت و عینیت در فلسفه کانت می‌گردد؛ اما خیال در نقد قوه حکم عملکردی آزاد دارد و در حکم ذوقی در هماهنگی آزاد با فاهمه است؛ اما در والا خیال در نسبت با عقل قرار دارد. در اینجا احساس والا به احساس اخلاقی شباهت دارد؛ از این منظر سبب آشکار شدن وحدتی می‌شود که انسان را در یک تعین کلی نشان می‌دهد و از این جهت طبیعت چونان نمایش امر فوق محسوس فهمیده می‌شود.
Keywords
