کاربرد تبدیل‌های چندمتغیره در تحلیل داده‌های ژئوشیمی محدوده اکتشافی همیچ، استان خراسان جنوبی

Abstract

نرمال کردن توزیع داده­ها، تعدیل داده­های خارج از ردیف و تبدیل داده­ها از سیستم بسته به باز، پیش­پردازش­های اولیه برای استفاده از روش­های آماری چند متغیره است. در این مقاله علاوه بر روش نسبت لگاریتمی سه روش تبدیل جستجوی تصویری چندمتغیره، فاکتورهای خودهمبستگی حداقل / حداکثر و تبدیل شرطی گام‌به‌گام نیز برای این منظور معرفی‌شده است. برای بررسی عملکرد روش­های تبدیل از داده­های تجزیه­ای 396 نمونه­ی برداشت‌شده از محیط سنگی در محدوده اکتشافی همیچ استفاده‌شده است. وجود آلتراسیون­های هیدروترمال و کانی­زایی­های مس، سرب، روی و آهن در سطح زمین نشان‌دهنده‌ی مستعد بودن این محدوده برای کانی­زایی پورفیری و هیدروترمال می­باشد. نتایج تحلیل فاکتوری بر روی داده­های تبدیل یافته به چهار روش فوق­الذکر نشان می­دهد که هر چه توزیع داده­ها تبدیل یافته به توزیع نرمال چند متغیره نزدیک‌تر باشد واریانس فاکتورها و مقادیر بارهای فاکتوری کاهش می­یابد. این نکته به دلیل کاهش همبستگی بین متغیرهای اتفاق می­افتد. همچنین نتایج تحلیل فاکتوری بر روی داده­های تبدیل یافته­ی محدوده موردمطالعه نشان می­دهد که نقشه­های کنتوری امتیازهای فاکتوری به‌دست‌آمده از روش تبدیل شرطی گام‌به‌گام می­توانند به‌خوبی زون­های داخلی و خارجی سیستم کانی­زایی پورفیری محدوده را مشخص نمایند. همچنین نقشه­های امتیازهای فاکتوری به‌دست‌آمده از تبدیل داده به روش نسبت­های لگاریتمی توانسته­اند زون خارجی کانی­زایی را به‌خوبی و زون داخلی کانی­زایی را تا حدی نشان دهند؛ بنابراین پیشنهاد این مقاله استفاده از روش­های تبدیل معرفی‌شده در کنار روش تبدیل نسبت لگاریتمی برای کلیه پیش­پردازش­های آماری و داده­کاوی بر روی داده­های اکتشافی است.

Keywords

• تبدیل جستجوی تصویری چند متغیره
• فاکتورهای خود همبستگی حداقل/حداکثر
• تبدیل شرطی گام به گام
• تبدیل نسبت لگاریتمی
• محدوده اکتشافی همیچ