Horyzonty Wychowania (Sep 2018)
Podręczniki szkolne do nauczania religii jako przedmiot badań socjologicznych – rola jakościowej analizy treści
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest analiza badań podręczników szkolnych do nauczania religii pod kątem stosowanej w nich metodologii oraz zrozumienie specyfiki socjologicznej analizy treści w perspektywie analizy materiałów dydaktycznych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem i metody badawcze opierają się na paradygmacie konstrukcjonizmu, który określa rzeczywistość społeczną jako „sieć znaczeń”. Analiza badań podręczników szkolnych opiera się na analizie treści publikacji zawierających wyniki badań, a problem badawczy dotyczy zrozumienia specyfiki tej techniki badawczej w odniesieniu do materiałów dydaktycznych stosowanych w nauczaniu religii. PROCES WYWODU: Proces wywodu przebiega od zarysu założeń metodologicznych, określenia specyfiki podręczników szkolnych w wymiarze funkcjonalno-strukturalnym, przez analizę badań podręczników szkolnych do nauczania religii, po przedstawienie specyfiki analizy treści skoncentrowanej na procedurach kodowania i ciągłego porównywania. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki analizy naukowej sprowadzają się do konstatacji o powierzchownym traktowaniu analizy treści podręczników szkolnych do nauczania religii oraz określenia możliwości pełniejszego wykorzystania tej techniki badawczej w badaniach z zakresu edukacji religijnej. WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: Wnioski, innowacje i rekomendacje koncentrują się na sformułowaniu postulatów metodologicznych: głębszego, semantycznego i socjologicznego ujęcia analizy treści podręczników szkolnych do nauczania religii, która może się przyczynić do opartego na materiale empirycznym zrozumienia społecznego znaczenia religii.
