تعیین ارزش تغذیه‌ای هفت گونه از علف‌های هرز مزارع یونجه با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی

Abstract

هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی هفت گونه از علف‌های هرز موجود در مزارع یونجه شامل: تلخه، بومادران و ریش قوش از خانواده کاسنی، یونجه و شبدرشیرین از خانواده بقولات و دم روباهی، علف پشمکی و علف باغ از خانواده گندمیان بود. نمونه‌برداری از گونه‌های مورد مطالعه در مرحله برداشت یونجه از مزرعه (10% گلدهی مزرعه) صورت گرفت. نمونه‌های برداشت شده در مزرعه به مدت 72 ساعت هوا خشک شده و برای انجام آزمایشات مورد استفاده قرار گرفت. ترکیبات شیمیایی، تخمیرپذیری و تجزیه‌پذیری نمونه‌ها با روش آزمایشگاهی تعیین شد. نتایج نشان داد که در بین گونه‌های مورد مطالعه از نظر ترکیبات شیمیایی تفاوت‌های معنی‌داری وجود داشت. یونجه با 3/14و دم‌روباهی با 4/8 درصد بیشترین و کمترین مقدار پروتئین خام را در بین علوفه‌های مورد آزمایش داشتند. بیشترین و کمترین میزان دیواره سلولی مربوط به دم روباهی و شبدرشیرین به ترتیب با 7/58 و 8/33 درصد بود. ریش قوش و تلخه به ترتیب با 8/28 و 5/19 درصد بیشترین و کمترین میزان دیواره سلولی منهای همی سلولز را در بین گونه‌های مورد مطالعه داشتند. با مقایسه میزان گاز تولیدی حاصل از تخمیر علف‌های هرز و یونجه در 96 ساعت پس از انکوباسیون، یونجه و علف پشمکی به ترتیب با 7/249 و 4/166 میلی‌لیتر به ازای هر گرم ماده خشک، بیشترین و کمترین میزان گاز تولیدی را به خود اختصاص دادند. در بین علوفه‌های مورد آزمایش بیشترین مقدار قابلیت هضم ماده آلی و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر مربوط به یونجه و شبدرشیرین بود. ناپدید شدن ماده خشک برای شبدر شیرین در ساعات مختلف انکوباسیون بیشتر از بقیه گونه‌ها بود. علف پشمکی کمترین میزان ناپدید شدن را در بین گونه‌های مورد مطالعه داشت. شبدر شیرین و علف پشمکی با 6/32 و 2/23 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار بخش سریع تجزیه‌پذیر ماده خشک را در بین علوفه‌ها داشتند. بخش با پتانسیل تجزیه‌پذیری کم و نرخ ناپدید شدن ماده خشک برای شبدر شیرین بیشتر از بقیه علوفه‌ها به جز یونجه بود. نتیجه کلی اینکه تفاوت بین ترکیبات شیمیایی، پتانسیل تولید گاز و تجزیه‌پذیری یونجه در مقایسه با علف‌های هرز بایستی در تنظیم جیره‌های غذایی نشخوارکنندگان مدنظر قرار گیرد اما آنچه مسلم است ارزش غذایی یونجه با توجه به نتایج به‌دست آمده قابل مقایسه با علف‌های هرز نمی‌باشد

Keywords

• تجزیه پذیری
• ترکیبات شیمیایی
• علف های هرز مزارع یونجه
• قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی