مسلمانان جزیرۀ کرت در دورۀ حاکمیت عثمانی، منشأ و سرنوشت

Abstract

جزیرۀ کرت بین سال‌های 1080-1054ق/ 1669-1644م به‌دست عثمانی‌ها فتح شد. طی مدت نسبتاً کوتاهی بعد از این فتح، جمعیت عظیمی از مسلمانان در جزیره شکل گرفت. مسلمانان که در ابتدا از موقعیت بهتری در مقایسه با مسیحیان جزیره برخوردار بودند، بعد از آغاز جنبش‌های استقلال‌طلبانۀ مسیحیانِ کرت در سال 1236ق/ 1821م در شرایط دشواری قرار گرفتند. مسئلۀ پژوهش حاضر بررسیِ منشأ و چگونگی شکل‌گیری این جمعیت عظیم مسلمان طی مدت زمان کوتاه و نیز سرنوشت آنان بعد از آغاز جنبش‌های استقلال‌طلبانه در جزیره است. این پژوهش با تکیه ‌بر منابع دست اول در دسترس و با رویکرد توصیفی- ‌تحلیلی درصدد پاسخ به این سؤال است که جمعیت عظیم مسلمان کرت چگونه شکل گرفت و این جمعیت عظیم بعد از آغاز جنبش‌های استقلال‌طلبانه در جزیره و تضعیف قدرت دولت عثمانی در جزیره چه سرنوشتی یافت. یافته‌های پژوهش نشان داد بخش بزرگی از جمعیتِ مسلمان جزیره، مردمان یونانیِ محلی جزیره بودند که از آغاز فتوح عثمانی‌ها در کرت، به‌صورت گروهی و فردی به اسلام گرویده بودند. این مسلمانان بعد از آغاز جنبش جدایی‌طلبانه در کرت، به‌ویژه از اوایل سدۀ چهاردهم قمری/ اواخر سدۀ نوزدهم میلادی، یعنی هم‌زمان با تضعیف هرچه بیشتر قدرت دولت عثمانی در جزیره، با هجوم و حملات مسیحیان جزیره مواجه شدند و اموالشان اغلب غارت یا تخریب شد. مسلمانان با سخت‌ترشدن شرایط زندگی ناچار شدند گروه گروه جزیره را ترک کنند.

Keywords

• کرت
• دولت عثمانی
• یونانیان مسلمانان
• یونانیان کرت
• مهاجرت