بررسی کارایی نظام مالیاتی ایران با تأکید بر شناوری و کشش مالیاتی

Abstract

هدف اصلی این مطالعه بررسی کارایی نظام مالیاتی ایران به وسیله دو شاخص شناوری و کشش مالیاتی است. بدین منظور با بکارگیری داده­های درآمد مالیاتی و پایه مالیاتی مربوط به انواع مالیات­های مستقیم و غیر­­مستقیم طی دوره 1393-1359، در ابتدا شناوری با استفاده از مدل ARDL و الگوی ECM برآورد شد، سپس با لحاظ متغیر جانشین برای سیاست مالیاتی و با استفاده از یک مدل غیر­خطی کشش مالیاتی تخمین زده شد. در نهایت، حساسیت تخمین­های شناوری به تورم و رکود و رونق اقتصادی بررسی شد. نتایج نشان می­دهد که در بلندمدت شناوری و کشش انواع مالیات­ها تقریباً برابر هستند. اما در کوتاه­مدت کشش بالاتر از شناوری است. بر این اساس سیاست­های مالیاتی اتخاذ شده نقش چندانی در افزایش درآمدهای مالیاتی نداشته، و افزایش درآمدهای مالیاتی تنها ناشی از رشد پایه مالیاتی است. همچنین نتایج نشان می­دهد تورم تنها در کوتاه­مدت بر مقادیر شناوری اثر داشته، و شناوری بلند­مدت مستقل از تغییرات تورم است. به­علاوه مالیات­های مستقیم نسبت به دوره­های رکود و رونق انعطاف­پذیری ندارند، و صرفاً مالیات بر کالاها و خدمات دارای رفتار موافق با دوره رکود و رونق است.

Keywords

• کارایی
• کشش و شناوری
• نظام مالیاتی ایران
• تورم
• رکود و رونق اقتصادی