Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Aug 2019)
Sürekli Dalgacık Dönüşümlü Granger Nedensellik Analizi ile Bist-30 Endeksi ve Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi Üzerine Bir Araştırma
Abstract
Finansal veriler iç içe geçmiş salınımlar, ani değişimler ve görece olarak daha yavaş değişen trend bileşenlerini içeren karmaşık bir yapıya sahiptir. Dalgacık analizi ile söz konusu bileşenler ayrıştırılarak verinin sahip olduğu bileşenlerdeki değişmeleri içeren zaman-frekans grafikleri oluşturulmaktadır. Böylelikle verideki dinamiklerin ortaya çıkarılması amacıyla salınımların zamana, döneme ve salınım şiddetine göre değişiminin analizi mümkün olmaktadır. Bu kapsamda çalışmada, BIST-30 endeksi ve endeks vadeli işlem sözleşmeleri arasındaki nedensellik ilişkisi zaman boyutu dikkate alınarak incelenmiştir. BIST 30 endeksi Türkiye sermaye piyasaları için temel endeks niteliğindedir. Bu kapsamda endeks, imalat sanayi, bankacılık ve mali kurumlar, perakende gibi birçok sektörde faaliyet gösteren firmaları kapsamakta, Türkiye sermaye piyasaları için önemli bir gösterge niteliği arz etmektedir. Spot fiyatların, vadeli işlem fiyatları üzerindeki belirleyici etkisi bu endeks aracılığı ile görülmektedir. Bu çalışmada, BIST-30 Endeks ve endeks vadeli sözleşme fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin belirlenmesi amacıyla 02.07.2012 – 30.11.2018 dönemindeki, 1613 adet günlük veri için sürekli dalgacık dönüşümünü temel alan parametrik olmayan Granger nedensellik testi yapılmıştır. Çalışmada MATLAB yazılımından yararlanılmıştır. Çalışmada kullanılan veri setleri www.investing.com adresinden temin edilmiştir. Çalışma sonucunda incelenen 16 günlük, 16-128 gün dönemlik, 16-32 gün dönemlik dalgalanmalarda ve 256 gün ve daha uzun dönemlik dalgalanmalarda nedenselliğin yönü ve şiddetinin gerek ekonomik gerek politik ve gerekse finansal nedenlerle farklılaştığı, dönemler düzeyinde incelenen nedensellik ilişkisinin küresel düzeyde piyasalar arasında da ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla finansal piyasaların oynaklığının zamana bağlı olarak değişim gösterdiği, yatırımcıların spot pozisyonlarını alırken vadeli işlem fiyatlarını belirledikleri, gelecek dönemlere ilişki yapılacak yatırımlarda spot ve vadeli fiyatlar arasındaki ilişkilerin gözönünde bulundurulması gerektiği çalışmanın ilgi çekici sonuçları arasındadır.
