بررسی و مقایسة شاخص‌های توانمندی روان‌شناختی زنان روستایی و شهری در بحران

Abstract

توانمندی روان‌شناختی زنان فرایندی است که در آن زنان به لحاظ شناختی و رفتاری برای سازماندهی زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی خود توانمند می‌شوند. این پژوهش با هدف مقایسة شاخص‌های توانمندی روان‌شناختی در زنان روستایی و شهری انجام گرفت. در این پژوهش، زنان ساکن در شهر سرپل ذهاب و روستاهای همجوار، که پس از زلزلة کرمانشاه همچنان در شهر و روستای خود ماندند و با وضعیت منطقة سکونت خود انطباق یافتند، جامعة ‏آماری مطالعه را تشکیل می‌دادند. برای انتخاب اعضای نمونه از شیوة تصادفی خوشه‏ای استفاده شد. از بین مجموع زنان ساکن در شهر سرپل ذهاب پنج منطقه انتخاب شدند و با توجه به موارد ذکرشده، تعداد 219 زن و 154 زن از روستاهای واقع در دشت ذهاب به‌عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند و پرسش‌نامة توانمندی روان‌شناختی را تکمیل کردند. به منظور اندازه‏گیری شاخص‌های توانمند‌سازی روان‌شناختی در بحران از پرسش‌نامة محقق‌ساخته استفاده شد. ساخت و تنظیم این پرسش‌نامه از طریق مضمون‏های احصایی از داده‏های کیفی به‌دست آمد. در پژوهش حاضر، ضریب اعتبار کل پرسش‌نامه در گروه نمونة مطالعه‌شده برابر با 868/0 به‌دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از تحلیل واریانس چند‌متغیری استفاده شد و به منظور بررسی جزئی‌تر نتایج آزمون تعقیبی توکی گزارش شد. یافته‌های پژوهش نشان داد از میان مؤلفه‌های درون‌شخصی، مدار شناختْ متغیری بود که در زنان شهری نمره‌های کمتری از زنان روستایی را به خود اختصاص داد. همچنین، تفاوت معناداری در مؤلفه‌های بین‌شخصیِ توانمندی روان‌شناختی میان زنان شهر و روستا به‌دست نیامد و به‌طور‌کلی نشان می‌دهد متغیر مستقل، که همان مکان زندگی است، تأثیر زیادی بر مدار شناخت دارد؛ اما بر مؤلفه‌های بین‌شخصی تأثیر بسزایی ندارد.

Keywords

• توانمندی روان‌شناختی
• زنان روستایی
• زنان شهری