History Studies (Aug 2024)
Hitit Mimarisinde Émakzi(ḭa)-, Émazki(ḭa)-, Émakkizzi(ḭa)- Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme
Abstract
Arkeolojik kazılarda şimdiye kadar gün yüzüne çıkartılmış olan Hitit çiviyazılı tabletlerde Hitit mimarisinde kullanılan ve Sumerce determinatif/belirteç işareti “É” bina, yapı, ev (ile ilgili) vs.” anlamına gelen çok sayıda yapı adına rastlanmaktadır. Makalemizin konusunu oluşturan ve şimdiye kadar Hitit araştırmacıları tarafından yeterince üzerinde durulmamış olan makziḭa- yapısı eldeki bilgiler doğrultusunda, ayrıntıları ile bu makalede ele alınmaktadır. Metin grupları içinde belirgin bir çoğunluğu olan ve Hitit inanç sistemi içerisinde önemli bir yeri bulunan bayram töreni metinlerinin yanı sıra ritüellerin icra edilmesi esnasında da adı geçen yapının kullanılması; makziḭa-’nın kutsal bir yapı olduğunu göstermektedir. Bu çalışmamızda, yapının adının geçtiği Hitit çiviyazılı metinlerin transkripsiyon, çevirileri ve filolojik değerlendirmeleri yapılarak; yapının adının kökeni, kendisine ait bir damı, kapısı ve penceresi olduğu, ayrıca Hitit krallarının burada kült gereği temizlenme eylemini gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Bu yapının bir tapınak oluşumu olduğu, adının geçtiği Hitit çiviyazılı metinlerin incelenmesiyle Eski Hitit Döneminde kullanılmaya başlandığı, daha sonra ise Yeni Hitit /İmparatorluk Döneminde bu özelliğini koruduğu tarafımızdan belirlenmiştir.
Keywords
