Profilowanie obrazu człowieka w językach polskim i rosyjskim (na podstawie materiału leksykograficznego)

Abstract

Celem opracowania jest rekonstrukcja sposobu profilowania obrazu człowieka w polsko- i rosyjskojęzycznym obrazie świata na podstawie wybranych źródeł leksykograficznych od 1 poł. XX wieku do przełomu wieków XX i XXI. Podstawę materiałową stanowią dane zaczerpnięte z artykułów hasłowych leksemów należących do gniazda słowotwórczego człowiek, tj. człowiek, człowieczeństwo, człowieczy, człowiecze oraz ludzie, lud, ludzki, ludzik. Badałem także ich rosyjskie odpowiedniki: человек, человечность, человечный, человеческий, человечий, люди, людской. Badania prowadzone były z zastosowaniem metodologii językowego obrazu świata. Zgromadzony materiał uporządkowany został za pomocą faset. Głównym celem badań było udowodnienie tezy, iż mimo że języki polski i rosyjski są bliskie genetycznie, a także geograficznie, to ze względu na odmienną historię uwidaczniają się pomiędzy nimi znaczące różnice w sferze pojęciowej. Rezultatem pracy jest potwierdzenie postawionej tezy: istnieją znaczące różnice między sposobami profilowania obrazu człowieka w językach polskim i rosyjskim, o czym świadczy odmienna hierarchia faset. W materiale polskojęzycznym reprezentowane największą liczbą przykładów są fasety: pochodzenie, sfera aksjologiczna, charakter, działalność, człowiek jako gatunek, natomiast w materiale rosyjskojęzycznym: relacje zawodowe, relacje ogólnoludzkie, charakter, sfera aksjologiczna, człowiek jako gatunek.

Keywords

• językowy obraz świata
• profilowanie
• językoznawstwo porównawcze
• język polski
• język rosyjski