Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2019)
Die "Türkische Post": Türkiye’de Bir Nazi-Propaganda Gazetesi ve Matbuat Umum Müdürlüğü
Abstract
Basın iktidar ilişkileri, araştırılan dönemin sansür pratiklerini ortaya koyması açısından önemli veriler sunmaktadır. Gerek 19. yüzyılın son çeğreğinden itibaren Osmanlı devletinde gerekse Türkiye Cumhuriyet’in tek partili iktidar döneminde varolan siyasi oteritenin yönlendirmelerinın gölgesinde devam eden bir basın hayatı söz konusuydu. Ikinci Dünya Savaşı esnasında da çıkartılan yasaların yardımıyla dönemin basın ve yayın hayatı daha yoğun bir şekilde kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Bu durum sadece Türk basını için geçerli bir durum değildi. Türkiye’de yabancı dillerde yayınlanan günlük ve haftalık gazetelerde ancak dönemin iktidarının yönlendirmeleri ve direktiflerini dikkate alarak ayakta kalabilme şansına sahiplerdi. Buna ek olarak yayın politikalarını belirlerken Türkiye’nin iç ve dış politik hassasiyetlerine uygun bir dil kullanılmasını da elzem kılmaktaydı. Bu sebepten dolayı Türkische Post gazetesi genel yayın felsefesiyle uyuşmayan bir durumla karşı karşıyaydı, çünkü gazetenin öncelikli amaci özellikle 1933’den itibaren zaman zaman Türkiye’nin dış politikası ile ayrışan Alman tezlerini savunma ve Alman propagandasını sayfalarında yoğun bir şekilde işlemekti. Bu çalışma, Alman arşiv belgelerinin ışığında Türkische Post gazetesinin pekte bilinmeyen tarihine ışık tutmasının yanı sıra bu gazetenin Ikinci Dünya Savaşı esnasında Türk makamları ile, özellikle de Türk basınının içerik kontrolünden sorumlu kurum olan Matbuat Umum Müdürlüğü ile münasebetlerini konu edinmektedir. Daha öncesinde ise şu sorulara cevap aranacaktır: Türkische Post’un kurulma amacı neydi ve gazete yönetimi Almanya’nın hangi kurum ve kuruluşlar ile irtibat halindeydi? Gazetenin yazı işlerinde hangi Türk ve Alman gazeteciler çalışmaktaydı?
