تحلیل ریسک طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای با روش تحلیل درخت خطای فازی (مطالعه موردی: فلات مرکزی ایران)

Abstract

امروزه یکی از راهکارها جهت تامین نیازهای روزافزون منابع آب و رسیدن به تعادل منطقه‌ای، طرح های انتقال آب بین حوضه‌ای است. این مطالعه، به بررسی هشت سناریو به منظور ارزیابی ریسک سناریوهای انتقال آب بین حوضه‌ای از حوضه کارون بزرگ به فلات مرکزی ایران با هدف تامین آب شرب می‌پردازد. اولویت بندی این سناریوها با استفاده از چهار معیار مهم و تأثیرگذار ریسک اجتماعی- سیاسی، ریسک زیست محیطی و منابع آبی، ریسک فنی و ریسک اقتصادی با توجه به معیارهای یونسکو انجام شده است. به کمک این معیارها، ده رویداد پایه موثر در طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای شناخته شد. سپس به کمک مدل های درخت خطای صریح(FTA) و درخت خطای فازی (FFTA)، احتمال شکست روﯾﺪاد ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب نهایی راس «شکست طرح های انتقال آب» برای سناریوها محاسبه شد. نتایج نشان داد انتقال آب از حوضه بهشت آباد از طریق پمپاژ و تونل کوتاه از دبی پایه بهشت آباد برای استان اصفهان و حوضه خرسان- سد خرسان3 برای استان های یزد و کرمان با احتمال شکست محاسبه شده صریح و فازی به میزان 0.65 و 0.61 سناریوی برتر می‌باشد. به دلیل میزان بالای احتمال شکست برآورد شده و به منظور شناسایی عوامل موثر بر وقوع این شکست، رویدادهای پایه براساس سهم وقوع خود در شکست رویداد راس به کمک دو شاخص BI و FIM، رتبه بندی شدند که نتایج حاکی از اهمیت بیشتر معیارهای اجتماعی- سیاسی و زیست محیطی در شکست طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای بود.

Keywords

• انتقال آب بین‌حوضه ای
• تحلیل درخت خطا
• تحلیل درخت خطای فازی
• حوضه فلات مرکزی ایران