Azotla Gübrelemenin Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verimi ve Kalitesine Etkileri*

Abstract

Trakya’da ağırlıklı olarak buğday yetiştirildiği için her yıl değişik yollarla bölgeye farklı buğday çeşitleri girmektedir. Ekilen çeşit sayısının fazla olması ister istemez bazı sorunları (düşük verim ve kalite, hastalık, soğuk ve kurağa az dayanıklılık gibi) da beraberinde getirmektedir. Bu yüzden araştırmada yöreye en uygun çeşit ve azot dozunun belirlenmesi hedeflenmiştir. Deneme Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün deneme tarlasında 2003/2004 ve 2004/2005 yetiştirme yıllarında yürütülmüştür. Araştırma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana parsellere çeşitler (Gelibolu, Pehlivan, Turan-2000, Kate A-1 ve Golia), alt parsellere azot dozları (0, 4, 8, 12 ve 16 kg/da) yerleştirilmiştir. Azotun 1/3’ü ekim öncesi, 1/3’ü kardeşlenme ve 1/3’ü sapa kalkma döneminde verilmiştir. Denemenin ilk yılında çeşitler ve azot dozları arasında önemli fark olmamıştır. İkinci yılda Kate A-1 ve Turan-2000 daha yüksek tane verimine (539.9±35.1 ve 537.0±39.8 kg/da) sahip olmuşlardır. Bu yılda verilen azotun artışı ile tane verimi de artarak en yüksek azot uygulamasından (16 kg/da) en yüksek verim (616.1±23.4 kg/da) alınmıştır. Azotla gübreleme unun kalite özelliklerini (glüten miktarı ve sedimantasyon değerini) yükseltmiştir. Bu etki çeşitlere ve yıllara göre 8-16 kg/da azot dozuna kadar sürmüştür. Genel olarak Golia ve Gelibolu çeşitlerinden elde edilen unun ekmeklik kalitesi diğer çeşitlerden biraz daha yüksek olmuştur. Tane verimi ve un kalitesi birlikte ele alındığında, yöre için Gelibolu çeşidi tavsiye edilebilir niteliktedir.

Keywords

• ekmeklik buğday
• azot
• tane verimi
• glüten miktarı
• glüten indeksi
• sedimantasyon değeri.