مقایسه سه شیوه تمرینات اصلاحی متداول، خوداصلاحی و ترکیبی بر درجه انحنای جانبی ستون فقرات در آزمودنی‌های مبتلا به اسکولیوز غیرساختاری

Abstract

مقدمه و اهداف اسکولیوزیس بدشکلی سه‌بعدی ستون ‌فقرات است که علاوه بر انحنای جانبی با چرخش جسم مهره‌ای حول محور عمودی بدن همراه می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر مقایسه سه شیوه تمرینات اصلاحی متداول (تمرینات کششی-تقویتی)، خوداصلاحی و ترکیبی (تمرینات متداول و خوداصلاحی) بر درجه انحنایِ‌ جانبی ستون‌ فقرات (درجه اسکولیوزیس) در افراد مبتلا به ناهنجاری اسکولیوزیس غیرساختاری بود. مواد و روش­ ها در تحقیق حاضر ۵۳ فرد دارای اسکولیوزیس غیرساختاری (۳۲ زن و ۲۱ مرد) با میانگین سن 22/2±36/23 سال، قد 3/8±61/168 سانتی­متر و وزن 55/8±65/62 کیلوگرم به ‌صورت هدفمند انتخاب و به ‌طور تصادفی به چهار گروه تمریناتِ متداول (۱۴ نفر)، خوداصلاحی (۱۳ نفر)، ترکیبی (۱۴ نفر) و گروه کنترل (۱۲ نفر) تقسیم شدند. هر یک از آزمودنی‌ها در گروه‌های تمرین پروتکل تمرینات را به مدت 8 هفته، 3 جلسه در هفته و در هر جلسه به مدت ۶۰ تا ۷۵ دقیقه انجام دادند، در حالی‌که آزمودنی‌های گروه کنترل برنامه فعالیت‌های زندگی روزانه خود را ادامه دادند. میزان انحنایِ ‌جانبی ستون ‌فقرات (درجه اسکولیوزیس) قبل و پس از هشت هفته تمریناتِ اصلاحی با استفاده از روش فتوگرامتری و بر اساس سیستم مختصات با استفاده از نرم­افزار کامپیوتری Corel Draw مدل11 اندازه‌گیری و داده‌های حاصل با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شد. از مدل ترکیبی تحلیل واریانس اندازه‌های تکراری استفاده شد تا اثر تعاملی زمان در دو مرحله پیش از مداخله و پس از مداخله بر گروه های چهارگانه تمرین و کنترل مشخص گردد. در صورت معنادار بودن اثر تعاملی زمان بر گروه های تحقیق از آزمون‌های تعقیبی تی زوجی برای مقایسه درون­گروهی (پیش­آزمون و پس­آزمون) و تحلیل واریانس یک­طرفه برای مقایسه بین گروهی متغیرها در پس­آزمون استفاده شد. سطح معناداری در این تحقیق در سطح 95% با آلفای 5% در نظر گرفته شد. یافته­ ها نتایج تحقیق حاضر نشان داد که هشت هفته تمرینات اصلاحی متداول، خوداصلاحی و ترکیبی میزان انحنایِ‌ جانبی ستون ‌فقرات در گروه‌های تمرین را به ‌طور معنا‌داری کاهش می‌دهد (05/0>p). بر اساس یافته‌های حاضر بیش‌ترین اثربخشی در کاهش زاویه اسکولیوزیس به ترتیب مربوط به گروه تمرینات ترکیبی با اندازۀ اثر 08/5، گروه تمرینات متداول با اندازۀ اثر 06/4 و گروه تمرینات خوداصلاحی با اندازۀ اثر 24/3 بود. نتیجه ­گیری بر اساس نتایج مطالعه حاضر می‌توان بیان نمود که پروتکل تمرینات ترکیبی شامل تمرینات خوداصلاحی، کششی-تقویتی یک روش اثربخش در کاهش انحنایِ‌ جانبی ستون ‌فقرات (درجه اسکولیوزیس) در افراد مبتلا به ناهنجاری اسکولیوزیس غیرساختاری است.

Keywords

• اسکولیوزیس غیرساختاری
• فتوگرامتری
• تمرینات اصلاحی