آب و توسعه پایدار (May 2020)
ارائه چارچوب ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی از طریق شاخص
Abstract
نوع مقاله: مفهومی به منظور حفظ و بقای آبخوانها، ارزیابی پایداری آنها در برابر وقایع و تنش‌های کنونی و آینده، ضروری است. بدین منظور شاخصهای پایداری منابع آب زیرزمینی به عنوان متغیرهای قابل اندازهگیری جهت ارائه اطلاعات مربوط به وضعیت سیستم آب زیرزمینی به صورت قابل درک، معرفی می‌گردند. لازم به ذکر است که شاخصهای پایداری ابزار بسیار مفید برای پایش و ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی در طول زمان (دورۀ بهره‌برداری) هستند و برای حل مشکل ناپایداری به کار نمیروند. هر کدام از شاخصهای پایداری آب زیرزمینی یک جنبه خاص از سیستمهای آب زیرزمینی را توصیف میکند. این شاخصها، در ارزیابی پایداری آب زیرزمینی بر اساس دادههای قابل اندازهگیری و قابل مشاهده، اطلاعاتی در مورد کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی (وضعیت و روند موجود) را ارائه میدهند و بر روی مسائل اجتماعی (دسترسی آب زیرزمینی، بهره‌برداری و استفاده)، محیط‌‌زیست (آسیب‌پذیری و آلودگی) و جنبههای سیاسی و اقتصادی مدیریت منابع آب زیرزمینی تمرکز دارند. هدف اصلی از این مقاله ارائه چارچوبی جهت ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی در راستای اطمینان از اجرای مدیریت پایدار آب زیرزمینی در سراسر کشور و مطلع‌کردن تصمیمگیرندگان و توسعه‌دهندگان سیاست در مورد وضعیت پایداری آبهای زیرزمینی می‌باشد. در این راستا 21 شاخص در 6 بخش کمی آب زیرزمینی، کیفی آب زیرزمینی، محیط‌زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در قالب چارچوب DPSIR ارائه شده است. جهت یکسان‌سازی نتایج شاخصها و ادغام شاخصها برای رسیدن به عدد نهایی پایداری، از روش مقیاس طبقهبندی با حداقل امتیاز صفر (کمترین پایداری) و حداکثر امتیاز صد (بیشترین پایداری) استفاده گردیده است و هر شاخص به پنج دسته طبقهبندی شده است.
Keywords
