Powrót Bogini? Przykłady funkcjonowania postaci Magma Mater w polskiej literaturze popularnej

Abstract

Artykuł „Powrót Bogini? Magna Mater w polskiej literaturze popularnej” podzielony jest na dwie części. W pierwszej części autorka przywołuje rozważania zwolenników i przeciwników teorii Wielkiej Bogini Matki. Według wielu historyków religii i antropologów kultury kult żeńskiego bóstwa, łączony z matriarchatem jako systemem społecznym był powszechny w okresie neolitu. Koncepcję Bogini, kojarzoną z pokojową wizją Starej Europy, popularyzowali m.in.: Margaret Murray, Robert Graves, Marija Gimbutas. Psychologicznym kontekstem do jej przyjęcia stały się natomiast prace Carla Gustava Junga (archetyp Wielkiej Matki). Mimo istnienia przeciwników religii Magna Mater (w Polsce są to np. Aleksander Brückner i Maciej Szymkiewicz), idea ta, spopularyzowana przez ruchy feministyczne, stała się częścią wyobraźni symbolicznej, kształtującej współczesną kulturę popularną. W drugiej części artykułu autorka przedstawia funkcjonowanie postaci Bogini we współczesnej polskiej literaturze (głównie literaturze popularnej). Analizuje twórczość Olgi Tokarczuk, Barbary Srebro, Magdaleny Kubasiewicz, Piotra Patykiewicza, Andrzeja Sapkowskiego, Anny Brzezińskiej. W ich utworach Magna Mater traci swe sakralne znaczenie. O ile Tokarczuk rekonstruuje psychologiczny sens postaci Bogini, o tyle inni autorzy, np. Brzezińska, sprowadzają ją do poziomu „pustego znaku”.

Keywords

• koncepcja Bogini
• wyobraźnia symboliczna
• polska literatura popularna