نشریه مهندسی معدن (Aug 2010)
تصحیح مدل گرینبرگ- کاستاگنا به منظور تخمین سرعت موج برشی در یکی از میادین نفتی جنوب غربی ایران
Abstract
سرعت موج برشی یکی از مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار در پیش‌بینی رفتار مخزن است. سرعت موج برشی در تعیین نوع لیتولوژی سازند، سیال درون سازند (اکتشاف مخازن گازی)، تخلخل و تعیین پارامترهای ژئومکانیکی سازند کاربرد دارد. تعیین سرعت موج برشی به وسیله نمودارگیرهای چاه‌پیمایی هزینه بالایی دارد و به همین دلیل در اغلب چاه‌ها اندازه‌گیری نمی‌شود. در چند دهه گذشته، روابط تجربی متعددی برای تخمین سرعت موج برشی بر اساس پارامترهای فیزیکی سنگ در لیتولوژی‌های مختلف ارائه شده است. مهم‌ترین و پرکاربردترین این روش‌ها، مدل کاستاگنا- گرینبرگ است. رابطۀ کاستاگنا-گرینبرگ برای تخمین سرعت موج برشی از سرعت موج فشاری در سنگ‌های چند‌کانه‌ای و اشباع کامل از آب، ارائه شد و در غیر این صورت باید توسط روابط گاسمن تصحیح شوند. مطالعه حاضر در یک چاه از مخزن آسماری در یک میدان نفتی در جنوب غربی ایران انجام شده است. این چاه دارای چاه نمودار زمان گذر موج برشی در زون مخزنی است. داده‌های مورد مطالعه لزوماً تحت شرایط اشباع کامل از آب نبوده و دارای اشباع شدگی‌های متفاوت از نفت هستند. بنابراین، در ابتدا محاسبات مربوط به حذف اثر سیال و جایگزین نمودن آب به‌عنوان سیال متعارف بر روی داده‌ها انجام شد. به این ترتیب، سرعت موج فشاری در شرایط اشباع کامل از آب به‌دست آمد. از آنجایی که روابط کاستاگنا-گرینبرگ تجربی بوده و برای تمام مخازن قابل تعمیم نیستند، برای میدان مورد مطالعه تصحیح شدند. این تصحیحات در دو فاز متفاوت بر اساس لیتولوژی و درجه اشباع نفت انجام شد. در نهایت از ضرایب کاستاگنا برای آهک و شیل، از ضرایب تصحیح اول برای دولومیت و از ضرایب تصحیح دوم برای ماسه‌سنگ استفاده شد. ضریب همبستگی بین مقادیر تخمین‌زده شده و مقادیر واقعی در مدل کاستاگنا-گرینبرگ به ترتیب قبل و بعد از تصحیح 84/0 و 94/0 به‌دست آمد. نتایج حاکی از موفقیت مدل تصحیح شدۀ کاستاگنا-گرینبرگ در تخمین سرعت موج برشی است.
