Roma Cumhuriyet Dönemi’nde Exilium (Sürgün)

Abstract

Roma hukukunda exilium, yani sürgün cumhuriyetin ilk dönemlerinde yazılı bir yasaya dayanarak uygulanmamıştır. Bununla birlikte sürgün, sanığın işlediği iddia edilen suça göre gönüllü veya zorunlu sürgün olarak uygulanmıştır. Özellikle ağır suçlamalarla yargılanan sanıklar zorunlu sürgün ile birlikte ciddi yaptırımlara maruz kalmışlardır. Vatandaşlıkları ile birlikte mal varlıklarını da kaybetmişlerdir. Ancak zamanla sanıklar yargılama sonucu ciddi neticelerden kaçınmak için daha insancıl bir uygulama olan gönüllü sürgünü tercih etmişlerdir. Bazen de sanıklar, dini kökenli olduğu düşünülen aquae et ignis interdictio ile barınma ve beslenme imkânlarından yoksun bırakılmışlardır. Bu yaptırım yargılamadan kaçan sanıklar için de uygulanmıştır. Sürgünün bir yönü de, sürgün yerinin seçimi olmuştur. Sürgün yeri, sürgünün kalıcı mı yoksa geçici mi olduğuna göre belirlenmiştir. Sürgün yerine gitmek ise başka bir problem oluşturmuştur. Sürgüne gidecek kişi, öncelikle sürgüne gideceği yerde yaşamını idame ettirebilmek için sahip olduğu servetini yanında götürebilecek şekilde planlama yapmıştır. Her şeye rağmen sürgün, Roma’nın özellikle soylu vatandaşları için önemli olmuştur. Toplumsal sınıfların olduğu Roma’da, alt sınıf mensubu sanıklar için sürgün uygulamasının varlığı bilinmemektedir.

Keywords

• sürgün
• roma
• cumhuriyet