بررسی باکتری‌های ریزوسفری محرک رشد گیاهی و تنش خشکی بروی صفات فیزیولوژیک و عملکرد نهایی در ارقام کلزا (Brassica spp. L.)

Abstract

به‌منظور بررسی صفات فیزیولوژیک و عملکرد نهایی ارقام کلزا متعلق به شش ژنوتیپ کلزای معمولی (Brasica napus L.)، شلغم روغنی (Brasica rapa L.) و خردل وحشی (Brasica juncea L.) در شرایط تنش و عدم تنش و کاربرد نژادهای سودوموناس، دو آزمایش (شامل مزرعه تنش و عدم تنش) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق مشهد، در سال زراعی90-1389، با طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. بررسی صفات فیزیولوژیکی شامل شاخص برداشت، درجه سبزینگی، محتوی نسبی آب برگ تفاوت معنی‌داری را در میان محیط، رقم و باکتری در رقم نشان داد. تغییرات صفت محتوی نسبی آب برگ، از 23/64 درصد در تیمار باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas putida) تا 32/60 درصد در تیمار عدم تلقیح متغیر بود. اثر باکتری به‌صورت مجزا و مرکب با سایر تیمارها بر روی شاخص برداشت معنی‌دار شد. تفاوت معنی‌داری بین دو محیط و ارقام و برهم‌کنش محیط در رقم در مورد عملکرد دانه وجود داشت. عملکرد نهایی در محیط بدون تنش برابر 85/1351 کیلوگرم در هکتار به‌طور برجسته‌ای بالاتر از عملکرد در محیط تنش معادل 38/535 کیلوگرم در هکتار بود. در بررسی صفات مرفولوژیک و اکوفیزیولوژیک این تحقیق هیبریدهای هایولا برتری خود را نشان دادند که این مهم منتهی به شکل‌گیری عملکرد بالاتر در این ارقام با 1381 کیلوگرم در هکتار در رقم هایولا 330 و 1083 کیلوگرم در هکتار در رقم هایولا 401 شد. درنتیجه، کشت این ارقام و کاربرد باکتری سودوموناس هم در شرایط فاریاب و هم تنش خشکی می‌تواند در جهت بهبود عملکرد و تخفیف شرایط تنش، مفید و ارزشمند باشد.

Keywords

• ارتفاع
• درجه سبزینگی
• شاخص برداشت
• محتوی نسبی آب برگ
• نژادهای سودوموناس