بررسی سینوپتیکی الگوهای فشار مرتبط با بلاکینگ های موثر بر رخداد بارش های مداوم (5 روز و بیشتر) و سنگین در ایران: درفصل سرد2012-1953

Abstract

آگاهی از وقوع بارش حتی برای چند روز می‌تواند در بسیاری از برنامه‌ریزی‌های اساسی، مؤثر باشد. رخداد بارش مداوم و سنگین دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد؛ یکی از این دلایل رخداد بلاکینگ است. به‌منظور شناسایی الگوهای فشار مرتبط با سیستم‌های بلاکینگ مؤثر بر بارش ایران، داده‌های روزانه مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیلی سطح 500 هکتوپاسکال در محدوده N90-0 و E100-W90-، با تفکیک 5/2 درجه برای دوره 2012-1953 از سایتNCEP دریافت شد. ابتدا بر اساس شاخص آشکارسازی دو بعدی، شرایط رخداد بلاکینگ در محیط نرم‌افزار MAT LAB برنامه‌نویسی شد، پس از استخراج داده‌های مربوط به رخدادهای بلاکینگ، الگوهای فشار مربوط به سیستم‌های بلاکینگ مؤثر بر آب و هوای ایران با استفاده روش تحلیل عاملی و خوشه‌بندی چندهسته‌ای K-means، در محیط نرم‌افزار SPSS تعیین شدند. 7 الگوی اصلی به‌دست‌آمد که پس از چرخش عامل‌ها به روش وریمکس 80 درصد از واریانس داده‌ها را تبیین کردند. نتایج نشان داد که از 7 الگو 4 الگو بر بارش ایران مؤثر بودند. دو الگوی فشار بارشی ناشی از تراف سمت راست و چپ امگا بودند، دو الگوی فشار دیگر مؤثر بر بارش، یعنی الگوی بلاکینگ دو قطبی و الگوی رکس، به ترتیب از فراوانی رخداد کمتری برخوردار بودند. به‌منظور شناسایی و صدور پیش‌آگاهی لازم، الگوی سینوپتیکی مربوط به هر الگو در سطوح فوقانی جو و در سطح زمین مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. شناسایی الگوهای فشار مرتبط با بلاکینگ مؤثر بر بارش با کمک مدل‌های پیش‌بینی عددی میان‌مدت منجر به بالا رفتن دقت و صحت پیش‌بینی بارش برای چند روز آینده و حتی گاهی بیش از یک هفته می‌شود.

Keywords

• بلاکینگ
• الگوی فشار
• بارش‌های مداوم و سنگین