Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Kulturoznawcze (Jun 2024)
Mapa jako pałac pamięci — o średniowiecznej kartografii symbolicznej, wykresach i pielgrzymkach wyobrażonych
Abstract
Artykuł opisuje propozycję wykorzystania wypracowanej na gruncie badań kulturoznawczych kategorii mnemotoposu do analizy historycznych przedstawień kartograficznych. Autorka stawia sobie za cel ukazanie potencjału poznawczego wynikającego z przyłożenia metafory „miejsc pamięci” do obrazów przedstawiających miejsca geograficzne, co nabiera szczególnego znaczenia w wypadku omawianej epoki (średniowiecze), za którą stoi bogata tradycja dydaktycznych zastosowań materiałów wizualnych oraz ich związków z ars memoriae. Punktem wyjścia jest osadzenie rozważań w tradycji kulturoznawczej. Następnie krótko omawiana jest typologia map średniowiecznych oraz teoria stawiająca tezę o istnieniu pokrewieństwa między formą najpopularniejszego średniowiecznego typu kartograficznego i stosowanymi ówcześnie w kulturze monastycznej „kołami pamięci” — tak zwanymi rotae. W dalszej części artykułu wymienione zostają argumenty za uznaniem możliwości powiązania map z badaniem kulturowych form pamięci i zapamiętywania, poparte przykładami z materiałów źródłowych. Na koniec autorka odnosi się do tytułowej metafory „pałacu pamięci”. Celem wywodu jest próba wykazania, w jaki sposób średniowieczne podejście do kartograficznych lokacji może się łączyć z omawianą w tekście mnemotechniczną metodą loci, co byłoby przesłanką, by widzieć w nich klasyczne mnemotoposy.
Keywords
