مروری بر مدل‌های برآورد دو و سه‌فازی آستانۀ بی‌هوازی

Abstract

اهداف: این پژوهش با هدف مروری بر روش‌های مختلف تهاجمی و غیرتهاجمی برای تعیین آستانۀ بی‌هوازی انجام شد. آستانۀ بی‌هوازی به‌منزلۀ یک شاخص از فعالیت فیزیکی، بیشترین شدت ورزش است که طی آن هزینۀ انرژی عملکرد ورزشی عمدتاً از دستگاه هوازی تأمین می‌شود و نرخ بروز لاکتات خون با نرخ پالایش آن برابری می‌کند. به دلیل اینکه پدیدۀ آستانۀ بی‌هوازی با تغییر سیستم تأمین انرژی از هوازی به بی‌هوازی همراه است، این فاکتور متابولیک در برنامه‌ریزی دقیق تمرینات ورزشی، تعیین محدوده‌های شدت کار و پیش‌بینی عملکرد ورزشکاران، به‌ویژه در ورزشکاران استقامتی از اهمیت بسیار برخوردار است. سنجش مستقیم لاکتات خون احتمالاً دقیق‌ترین روش تهاجمی در تعیین آستانۀ بی‌هوازی است که هزینه‌بر است و آزمودنی را با خاطر نمونه‌گیری از خون مواجه می‌کند؛ بنابراین روش‌های غیرتهاجمی که عمدتأ از ارتباط ضربان قلب به نرخ بار کار یا تغییرات پارامترهای تنفسی مانند معادل تهویه‌ای گازهای تنفسی بهره می‌برند، برای برآورد آستانۀ بی‌هوازی مدنظر قرار گرفته است . همچنین روش سنتی در تعیین آستانۀ بی‌هوازی عمدتأ از مدل‌های دوفازی استفاده می‌کند؛ درحالی‌که در پژوهش‌های اخیر استفاده از مدل‌های سه‌فازی ترجیح داده شده است که برآورد بهتری از محدوده‌های شدت کار هنگام فعالیت ورزشی ارائه می‌دهد؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر روش‌های متداول در تعیین آستانۀ بی‌هوازی و آشکارکردن کاستی‌ها و مزایای آن‌ها در قالب مدل‌های دوفازی و سه‌فازی را واکاوی می‌کند.

Keywords

• آستانۀ بی‌هوازی
• مدل سه‌فازی
• نقطۀ شکست ضربان قلب
• آستانۀ تنفسی