Selçuk İletişim (Jan 2013)
KUYU FİLMİNDEKİ ARZU KAVRAMININ LACANCI PSİKANALİTİK YAKLAŞIM ÇERÇEVESİNDE ÇÖZÜMLENMESİ
Abstract
Türk Sineması 1960'lı yıllarda nitel ve nicel olarak yükselişe geçmiştir. Bu dönemde önemli filmlereimza atan Metin Erksan'ın sinemasında iki farklı yönelim göze çarpmaktadır. Altmışların ilkdöneminde toplumsal gerçekçi bakış açısını yansıtan filmler yöneten ve bu doğrultuda çeşitli sinemahareketlerinin içinde yer alan Erksan, altmışların ortasından itibaren siyasi ve toplumsaldeğişimlerle beraber birey merkezli bir sinemaya yönelmiştir. Ancak yönetmenin, sinema anlayışındakideğişime rağmen, filmlerinde tematik açıdan değişmeyen unsurlar olduğu söylenebilir.Erksan'ın bu dönem filmlerinin hemen hepsinde -ticari odaklı filmleri dışında- karakterlerini felaketesürükleyen saplantılı tutkuları mülkiyet, suç ve cinsellik sarmalında yansıttığı görülmektedir. Kuyu (1968), bu kavramların en net biçimde ortaya konduğu filmlerden biri olarak öne çıkmakta ve Erksan'ın sinemasının temelinde yatan arzu kavramını görünür kılması açısından farklı biryerde durmaktadır. Bu çalışmada, Kuyu filminin anlatısında temel teşkil eden “arzu” kavramı, niteliğini ve işleyiş tarzını ortaya koymak amacıyla, Lacancı psikanalitik yaklaşım çerçevesinde çözümlenmiştir. Çözümlemede filmin, erkek karakterin, arzusunun tatmini için yarattığı fantezidünyası üzerine kurulu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kadın karakter ise erkeğin saplantılı tutkusunun hedefi ve pasif arzu nesnesi olarak konumlandırılmıştır. Filmin anlatısı, bu konumu reddeden kadının, ataerkil toplumda var olamayacağı düşüncesini yansıtmaktadır.
