Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Dec 2019)
Uygurların “At” Konulu Atasözleri
Abstract
Sözlü edebiyat geleneğinin bir ürünü olan atasözleri, içerisinde maddi, manevi birçok kültürel unsur barındırması ve milletlerin geçmiş yaşam tecrübelerini günümüze kadar taşıması yönüyle bir kültür hazinesi olarak görülmektedir. Atasözlerinde işlenen tema ve konular arasında hayvanların önemli bir yeri vardır. Uygur atasözlerinde de at, kurt, kuş, köpek, tavşan, ördek, eşek gibi pek çok hayvan karşımıza çıkmaktadır. Türk kültüründe atlı göçebe hayattan yerleşik yaşama kadar Türk boylarının hayatının hemen her alanında yerini alan at ise kutsal kabul edilecek kadar kıymet verilen bir hayvandır. Uygur Türkleri tarafından “makal-temsil” olarak adlandırılan atasözlerinde de atın yer aldığı pek çok örnek bulunmaktadır. Bu örnekler, Eziz Atavulla Sartekin’in “Uygur Helk makal-Temsilliri” adlı eserinden taranmış ve at konulu olan atasözleri tespit edilerek bu atasözlerinin bir kısmı incelenmiştir. Çalışmamızda atasözü örneklerinden hareketle Uygur Türklerinin kültürel hafızasındaki at, atın Türk toplumundaki yeri ve önemi, barındırdığı anlamlar gibi konularda değerlendirmeler yapılmıştır
