روند تاریخی زایش بورژوازی و نقش آن در فرایند توسعة صنعتی غرب

Abstract

شکل‌گیری سرمایه‌داری صنعتی با بهره‌مندی از نیرویی پویا در غرب نقطة عطفی شد که تاریخ جهان را به قبل و بعد از انقلاب صنعتی تقسیم کرد. در وقوع این رخداد، علل و پدیده‌های گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فنی مؤثر بوده است که در رابطه‌ای پیچیده و چندگانه بسترساز زایش سرمایه‌داری صنعتی شده است. باهم‌ستانی این عوامل به‌گونه‌ای است که نمی‌توان یکی از آن‌ها را در تبیین این مسئله نادیده یا کم‌اهمیت انگاشت. در این مقاله که از جامعه‌شناسی تاریخی وبری به‌مثابة روش و چارچوب نظری استفاده شده است پاسخ به این سؤال دنبال شده است که شکل‌گیری سرمایه‌داری صنعتی در اروپا چه مراحلی را طی کرد و چه عواملی بسترساز آن شد. جدای از عوامل اقتصادی‌ـ‌اجتماعی و سیاسی، گذار از اقتصاد معیشتی به اقتصاد صنعتی در قاموس مفهوم توسعه نتیجۀ عملکرد بخشی از بورژوازی در غرب بوده است که بعد از سامان‌دادن به سرمایه‌داری تجاری و فراهم‌آوردن شرایط انباشت سرمایه، با گذار از اقتصاد سوداگرایانه، به مرحلة سرمایه‌داری صنعتی گام نهاده شد. ازاین‌رو، حاملان اصلی دنیای صنعتی در غرب نیروهای بازاری بودند که با گذار از روح سوداگرایانه و مغلوب‌ساختن پرچمداران این روحیه، زمینه‌های سرمایه‌داری صنعتی را در اروپا فراهم آوردند.

Keywords

• اقتصاد سوداگری
• بورژوازی
• سرمایه‌داری تجاری
• سرمایه‌داری صنعتی
• فئودالیسم