Erciyes İletişim Dergisi (Jul 2019)
Tek Parti Dönemi Çocuk Dergilerinde ‘İdeal Türk Çocuğu’nun İnşası: Yavrutürk ve Cumhuriyet Çocuğu Dergileri Üzerine Bir İnceleme
Abstract
İmparatorluktan ulus-devlete geçiş sürecinde Cumhuriyet’in kurucu seçkinleri, ulusal kolektif bir kimlik yaratma çabasına girişerek yeni rejime uygun modern bir yurttaşlar topluluğu inşa etmeye çalışmışlardır. Cumhuriyet değerlerini benimsemiş yeni yurttaşlar yetiştirmede eğitim araçlarının yanı sıra popüler süreli yayınlardan da faydalanılmıştır. Bu noktada çocuk dergileri, geleceğin yurttaşları olarak çocuklara ulaşmada ve Cumhuriyet değerlerini benimsetmede iktidara geniş olanaklar sunmuştur. Bu çalışmada, tek parti dönemi çocuk dergilerinde çocuğun temsil edilme biçimleri analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı, söz konusu dönemde yayımlanan çocuk dergilerinde ‘ideal Türk çocuğunun’ nasıl inşa edildiğini ortaya koymak; bu inşa sürecinin, dönemin resmî yurttaşlık ideolojisi ve çocuk politikası ile ilişkisini açığa çıkarmaktır. Tarihsel betimleyici analiz yöntemi ile hazırlanan çalışmada tek parti döneminde yayımlanan popüler çocuk dergilerinden Yavrutürk (1936-1942) ve Cumhuriyet Çocuğu (1938-1939) incelenmiştir. Yavrutürk ve Cumhuriyet Çocuğu dergileri, Türkiye’de çocuk dergiciliğinin ilk ve en önemli temsilcilerinden biri olan Tahsin Demiray tarafından yayımlanan haftalık çocuk dergileridir. İncelenen dergilerde sunulan çocuk imgesinin, dönemin resmî yurttaşlık ideolojisi ve çocuk politikasına paralel bir biçimde inşa edildiği tespit edilmiştir. Her iki dergide de ‘ideal Türk çocuğu’, Cumhuriyet’in egemen değerleri etrafında Kemalist, inkılâpçı, modern, çalışkan, azimli, tutumlu, ahlaklı, iyi kalpli, yardımsever, bireye, topluma ve doğaya saygılı, milliyetçi, cesur ve savaşçı, vatansever bir yurttaş olarak resmedilmiştir.
Keywords
