شناسایی مکان‌های ژنی موثر بر مولفه‌های جوانه‌زنی در جمعیت لاین‌های خویش آمیخته نوترکیب برنج ایرانی (. Oryza sativa L) تحت تنش‌های خشکی و شوری

Abstract

به‌منظور مکان ­یابی QTL­های مرتبط با تنش­های اسمزی در مرحله جوانه ­زنی و تعیین سهم هر QTL در تنوع فنوتیپی صفات 74 لاین نسل هشتم تلاقی اهلمی ­طارم × ندا در دانشگاه گنبدکاووس در سال 1396 موردمطالعه قرار گرفتند. نقشه پیوستگی بر اساس 40 نشانگر SSR، 16 نشانگر ISSR (با 76 آلل تکثیر­شده چند شکل)، دو نشانگر IRAP (7 آلل تکثیر­شده چند شکل) و یک نشانگر iPBS (با 3 آلل تکثیر­شده چند شکل) روی 74 فرد جمعیت F8، نشانگرها را به 12 گروه پیوستگی متعلق به 12 کروموزوم برنج با طول نقشه برابر با 1491 سانتی­ مورگان و فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر با 13.07 سانتی­ مورگان منتسب کرد. مؤلفه‌های جوانه ­زنی شامل درصد جوانه­ زنی، طول کلئوپتیل، طول ریشه­ چه و طول ساقه­ چه ثبت شد. در شرایط نرمال 9 مکان ژنی ردیابی شد. برای طول ریشه­ چه پنج مکان ژنی روی کروموزوم­های 3، 5، 6 و 7 و برای طول ساقه ­چه چهار مکان ژنی شناسایی شد که روی کروموزوم­های 1، 5 و 7 قرار داشتند. دو مکان ژنی در شرایط وجود مانیتول برای طول کلئوپتیل روی کروموزوم 6 ردیابی شد. برای طول ریشه ­چه هفت QTL ردیابی شد که روی کروموزوم­های 3، 4، 6 و 7 قرار داشتند. برای طول ساقه­ چه چهار مکان ژنی روی کروموزوم­های 4 و 6 ردیابی شد که بین 8 تا 11 درصد از تنوع فنوتیپی صفت را توجیه کردند. دو مکان ژنی برای طول ریشه­ چه روی کروموزوم­های 5 و 8 ردیابی شد دراین‌بین qRASA-8 توانست 14.9 درصد از تغییرات فنوتیپی صفت را توجیه کند. برای طول ساقه­ چه نیز شش مکان ژنی ردیابی شد که روی کروموزوم­های 5، 7 و 8 قرار داشتند و به ترتیب 8.75، 9.15، 11.25، 9.8، 13.6 و 15.7 درصد از تغییرات فنوتیپی صفت را توجیه کردند. در تنش حاصل خشکی حاصل از پلی ­اتیلن ­گلایکول نیز یک مکان ژنی برای درصد جوانه زنی روی کروموزوم 2 و در موقعیت 78 سانتی­ مورگان از ابتدای کروموزوم ردیابی شد که 10.3 درصد از تنوع فنوتیپی صفت را توجیه کرد.

Keywords

• پلی‌اتیلن گلایکول
• شوری
• مانیتول
• نقشه پیوستگی
• qtl