Polityka równych szans wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną a przemoc symboliczna

Abstract

Obecnie jesteśmy świadkami ścierania się dwóch nurtów w polityce społecznej wobec osób niepełnosprawnych intelektualnie. Pierwszy z nich wynika z idei równości, ma charakter dominujący i jest dobrze zakorzeniony w świadomości społecznej. Drugi wynika z idei różnorodności i stanowi zapowiedź nadchodzących zmian. Idea różnorodności wywarła już wpływ na politykę społeczną wobec osób nieheteroseksualnych czy byłych więźniów. Osobiście zajmuję się problematyką związaną z pierwszym nurtem, a więc polityką równych szans. Artykuł ma charakter empiryczny. Analizuję praktyki aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną w ramach polityki równych szans, które są egzemplifikacją przemocy symbolicznej zawartej w samym sposobie rozumienia pojęcia „osoba z niepełnosprawnością intelektualną”. Próbuję pokazać, że konstrukty teoretyczne promowane przez ekspertów dominujących w dyskursie publicznym narzucają sposoby działania w ramach polityki społecznej. Konstrukt „upośledzony umysłowo” wprzęga w istotę bycia upośledzenie, natomiast konstrukt „osoba z niepełnosprawnością intelektualną” wyrzuca na zewnątrz niepełnosprawność intelektualną, czyniąc z upośledzonego normalsa trudniej wyuczalnego. W taki sposób język umożliwia działania o charakterze dyskryminującym w imię szlachetnej idei.

Keywords

• polityka równych szans
• osoba z niepełnosprawnością intelektualną
• czynności zawodowe
• dyskryminacja
• przemoc symboliczna