مجله آب و خاک (Feb 2022)

تأثیر سرباره مس مواد آلی بر شاخص‌های فیزیولوژیک کمبود آهن گیاه سورگوم (Sorghum bicolor)

  • الهام میرپاریزی,
  • مجتبی بارانی مطلق,
  • سید علیرضا موحدی نائینی,
  • رضا قربانی نصرآبادی,
  • سمیه بختیاری

DOI
https://doi.org/10.22067/jsw.2021.14923.0
Journal volume & issue
Vol. 35, no. 6
pp. 841 – 823

Abstract

Read online

حدود 8/53 درصد سرباره مس را اکسیدهای آهن به خود اختصاص می­دهند، لذا در این مطالعه تأثیر سرباره مس به همراه ترکیبات آلی بر میزان آهن کل برگ، رنگدانه­های فتوسنتزی، شاخص SPAD، فعالیت آنزیم­های گیاهی (گایاکول پراکسیداز و گلوتاتیون پراکسیداز) و میزان آهن فعال در گیاه سورگوم (Sorghum bicolor) رقم اسپید فید به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 سطح ماده آلی (پوست پسته و کود گاوی در دو سطح 2 و 4 درصد وزنی و نمونه شاهد بدون ماده آلی) و 11سطح آهن (شاهد یعنی بدون کاربرد مواد حاوی آهن (S)، سکوسترینFeEDDHA (Seq)6 به میزان 5 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک، سرباره مس به میزان 10 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک (S2)، سرباره مس به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک (S4)، سرباره مس به میزان 10 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک همراه با گوگرد (S2S°)، سرباره مس به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک همراه با گوگرد (S4S°)، سرباره مس به به میزان 10 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک همراه با گوگرد و تیوباسیلوس(S2S°T)، سرباره مس به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک همراه با گوگرد ((S4S°T، سرباره اسیدی شده مس به میزان 10 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک (S2a)، سرباره اسیدی شده مس به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک (S4a)و محلول‌پاشی برگی آهن از منبع کود کلات (Fe-EDTA7) با غلظت 5 در هزار) بودند. نتایج نشان داد تیمار 4 درصد وزنی کود گاوی با سرباره به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک (C4S4) و تیمار 4 درصد وزنی کود گاوی با سرباره به میزان 20 میلی­گرم آهن در کیلوگرم خاک همراه با گوگرد و تیوباسیلوس(C4S4S°T) بیش­ترین تأثیر را در افزایش شاخص­های مد نظر داشتند، به­طوری­که بیشترین میزان آهن فعال برگ­های جوان توسعه یافته (54 میلی­گرم در کیلوگرم) در تیمار (C4S4S°T) مشاهده شد که در مقایسه با تیمار شاهد (17 میلی­گرم در کیلوگرم) افزایش معناداری نشان داد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که آهن فعال برگ­های جوان توسعه یافته گیاه سورگوم در مقایسه با غلظت آهن کل برگ­ها همبستگی بیشتری با شاخص­های فیزیولوژیک گیاه سورگوم نشان داد. لذا می­توان استفاده از غلظت آهن فعال برگ­های جوان توسعه یافته گیاه به­عنوان شاخص تشخیص کمبود آهن در گیاه به جای آهن کل گیاه را توصیه نمود.

Keywords